Zelenski’nin en güçlü silahı telefonu! Komedyenliği işe yaradı: ‘Bir sonraki sefer savaşın saatini değiştiririm!’

Alanda yüz binlerce askeri, tankı, ağır silahı var. Üstelik hem ABD hem de Avrupa’dan peş peşe daha fazla silah desteği açıklamaları geliyor. Lakin Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenski’nin en büyük silahı bunların hiçbiri değil: Elindeki telefonu.

Ukrayna halkının Rusya karşısında gösterdiği hamasetinin Avrupa kamuoyu üzerindeki tesirinin farkında olan Zelenski, bir yandan dünyanın dört bir yanından önderlerle peş peşe telefon görüşmeleri gerçekleştirirken, bir yandan da telefonuyla çektiği görüntülerle, çeşitli kanallardan yaptığı paylaşımlarla memleketler arası kamuoyunun savaşa bakışını şekillendiriyor.

Twitter’daki takipçisi sayısı işgal sürecinde 500 binlerden 3,5 milyona ulaşan Zelenski attığı 80’den fazla tweet ile bir yandan da Twitter paylaşımlarıyla müttefiklerini vakit zaman övüp vakit zaman da yermeyi ihmal etmiyor.

Örneğin İtalya Başbakanı Mario Draghi’ye “Ukrayna önderi telefonla görüşmek için müsait değildi” dediği için hayli sert reaksiyon gösterdi. “Bugün sabah 10.30’da Çernihiv, Hostomel ve Melitopol’ün girişlerinde ağır çatışmalar vardı. Beşerler öldü. Bir sonraki sefer savaşın saatlerini değiştirip #MarioDraghi ile belirli bir saatte konuşmaya çalışacağım. Bu ortada Ukrayna halkı için savaşmaya devam ediyor” dedi.

Sonraki gün gerçekleşen Zelenski-Draghi görüşmesinin akabinde ise İtalya Rusya’ya uygulanacak ağır ekonomik yaptırımlara dayanak vereceklerini duyurdu. Zelenski ise çektiği görüntüyle “İtalya’yla alakalarda sıra dışı bir sonuca ulaşıldı” tabirleriyle verdi hoş haberi.

Провів термінову розмову з Президентом @EmmanuelMacron. Поінформував про загострення на фронті, наші втрати, обстріл українських політиків і міжнародних журналістів. Обговорили необхідність і можливі шляхи негайної деескалації та політико-дипломатичного врегулювання. pic.twitter.com/TNquGLMo9Y

— Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) February 19, 2022

“İMKÂNSIZ” DENENLERİ BAŞARDI

Zelenski, telefonuyla yaptığı atılımlarda o kadar başarılı oldu ki, daha bir hafta evvel imkânsız görülen ağır yaptırımlar, geçtiğimiz hafta sonu art geriye hayata geçirildi. Batı’nın yeni yaptırımları kabul etme suratı hukukçuları, yetkilileri ve finans kurumlarını da soluksuz bıraktı.

Avrupalı başkanlardan birinin yakın takımı tarafından Guardian’a yapılan açıklamada, “Onun önünde hürmetle eğiliyoruz. Nihayetinde Ukrayna’yı kurtarmayı ya da Rusya’yı değiştirmeyi başaramayabilir lakin Avrupa’yı değiştiriyor” sözleri kullanıldı.

Örneğin Zelenski’nin cumartesi günkü ağır telefon trafiğini ele alalım. Güne Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron görüşmesiyle başlayan Ukraynalı başkan şu sırayla devam etti:

Avrupa Komitesi Lideri Ursula von der Leyen, İtalya Başbakanı Mario Draghi, İsviçre Cumhurbaşkanı Ignazio Cassis, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı ilham Aliyev, Hollanda Başbakanı Mark Rutte, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres, Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Papa, Çekya Başbakanı Petr Fiala, Polonya Başbakanı Andrzej Duda ve İngiltere Başbakanı Boris Johnson.

Ukrayna önderi bu görüşmelerde, muhataplarından Rusya’ya daha sert yaptırımlar uygulanması talebinde bulundu. Konuştuğu başkanlardan Ukrayna’ya silah ve mühimmat yardımı yapılmasını istedi.

BÜYÜK ATAKLAR, KÜÇÜK JESTLER…

Tablonun geneline baktığımızda, Zelenski’nin bu birebir diplomasi stratejisinin meyvelerini birkaç gün içinde verdiğini görmek mümkün.

Almanya’nın Kuzey Akım 2 projesini durdurmasından, İngiltere’nin Rus oligarkların hesaplarını dondurmasına, Rusya’nın SWIFT sisteminden çıkarılmasından Merkez Bankası yaptırımlarına, Azerbaycan’ın devlet şirketi SOCAR’ın Ukrayna’daki tüm akaryakıt istasyonlarında ambulanslara fiyatsız yakıt vereceğini açıklamasına kadar birçok dayanak adımının ardında Zelenski’nin telefon görüşmelerinin yattığına inanılıyor.

Hatta Formula 1’in ve Şampiyonlar Ligi finalinin Rusya’dan alınması, Rusya’nın Eurovision’a iştirakinin yasaklanması, Putin’in Dünya Judo Federasyonu Onursal Başkanlığı’nın askıya alınması, İngiltere’de Rus balerin ve baletlerin performanslarının iptal edilmesi, hatta ABD’nin çeşitli yerlerinde Rus votkalarının bar raflarından kaldırılması üzere küçük ancak sembolik jestler de Zelenski’nin uğraşlarının sonucu olarak görülüyor.

DUYGUSAL BİR DEMOKRASİ SAVUNUCUSU

Zelenski, bir yandan bütün bu telefon görüşmeleriyle dünyayı ikna ederken bir yandan da ülkesindeki vatandaşları seferber edip, ordusunu yönetiyor. Hasebiyle akıllarda, “Bu adamın sırrı ne?” sorusu şekilleniyor. Kendisinin telefon görüşmelerine şahit olan bir kaynak, Guardian’a Zelenski’nin şeklini “Çok direkt, çok tutkulu ve çok pratik” halinde tanımladı.

Dahası Zelenski’nin NATO’nun ve AB’nin temel kuruluş prensiplerinden olan demokrasiyi her şartta savunan tabirleri de telaffuzunun gücünü artırıyor. Örneğin pazar günü verdiği iletide, tüm dünyaya “Ben ve ülkem ateş çizgisindeyiz ancak bu savaşı tüm dünyadaki demokrasi ve özgürlük ismine veriyoruz. Ukraynalılar kendi vatanlarını savunma, Avrupa’yı ve bedellerini bir Rus saldırısına karşı müdafaa hamasetini gösterdi” dedi ve ekledi:

“Bu yalnızca Rusya’nın Ukrayna’yı işgali değildir. Bu Avrupa’ya, Avrupa yapılarına, demokrasiye, temel insan haklarına, global hukukun üstünlüğüne, barışçıl bir biçimde bir ortada yaşamaya karşı açılmış bir savaşın başlangıcıdır.”

Birebir gün Avrupa Komitesi Lideri Von der Leyen de Euronews’e verdiği röportajda Ukrayna için, “Onlar bizden biri ve bizim bir modülümüz olmalarını istiyoruz” diyordu.

Не вірте фейкам. pic.twitter.com/wiLqmCuz1p

— Володимир Зеленський (@ZelenskyyUa) February 26, 2022

GÖRÜNTÜLERİNİ DA TELEFONUYLA ÇEKİYOR

Zelenski’nin telefonu görüntü çekimlerinde de ayrılmaz bir modülü. Ukraynalı önder kritik anlarda Kiev sokaklarında çektiği kısa görüntülerle, halkının moralini yükseltip direnişe dair kuşkusu olanları ikna ediyor.

İşgalin birinci günü çektiği görüntüde grup elbiseli ve kravatsız haliyle kamera karşısına çıkan Zelenski, birebir gün öğlenden sonra bu sefer toplumsal medyada paylaştığı görüntüsünde artık imzası haline gelen yeşil tişörtüyle kürsünün gerisine geçti. O görüntü Telegram’da 2,3 milyon, Facebook’ta 350 bin sefer izlendi.

Rusya kaynakları, Zelenski’nin başşehirden kaçtığı istikametinde haberler yaymaya başladığı anda duruma müdahale etti. Selfie moduna aldığı telefonunun kamerasına yorgun yüzüyle gülümseyerek “Hepimiz buradayız, bağımsızlığımızı, ülkemizi savunuyoruz. Bu türlü de olmaya devam edecek” diyen Zelenski, Ukraynalıların hükümetlerine olan inancını tazeledi.

Son olarak cumartesi sabahı Rus medyası Kiev’in orduya silah bırakması daveti yaptığı istikametinde haberlerle dolunca, Zelenski, Başkanlık Sarayı’nın önünden çektiği görüntüyle “Yalan haberlere inanmayın, savaşmaya devam edin” iletisini yolladı askerlerine. Ukraynaca konuştuğu görüntü Facebook’ta 3,2 milyon, Telegramda 3,8 milyon defa görüntülendi.

Üstelik görüntüleriyle yalnızca kendi halkına değil, Rusya’nın ve Putin’in yakın müttefiki Belarus’un vatandaşlarına da seslendi Zelenski. Duygusal bir lisanla “Lütfen savaşa karşı çıkın” diye yalvardığı Ruslar ve Belarusluların alışkın olmadıkları bir devlet adamı profiliyle karşı karşıya kalmış olmaktan etkilendikleri de kesin. Zelenski’nin 15’e yaklaşan görüntülerini, daha sonra memleketler arası kitleye ulaşabilmek için İngilizce altyazıyla yayınlaması da gücünü artırıyor.

KAÇMADI, İSMİNİ TARİHE YAZDIRDI

Geçtiğimiz yaz Taliban Afganistan’ın başşehri Kabil’i ele geçirdiğinde, Devlet Lideri Eşref Gani ve kabinesi, ülkeyi terk etmişti. Zelenski’nin de benzeri bir şey yapması beklenirken, “Buradayız, gitmiyoruz” bildirisi vermesi kamuoyunun gözündeki puanını birkaç katına çıkardı. ABD Lideri Joe Biden’ın “İsterseniz Kiev’den çıkmanıza yardım edelim” teklifine verdiği “Bana otomobil değil mühimmat lazım” karşılığı da Zelenski’nin yerini vatandaşlarının gözünde uygunca perçinledi.

Avrupa Birliği başkanlarıyla olan konuşmasında kamuflaj yeşili tişörtüyle kameraya bakarak, “Bu beni son görüşünüz olabilir. Bir numaralı gaye benim, iki numaralı amaç ailem” diyen Zelenski, İngiltere’nin İkinci Dünya Savaşı’ndaki başbakanı Winston Churchill’den Che Guevera’ya hatta Amerikan İç Savaşı ve sonrasındaki George Washington’a kadar tarihin birçok ünlü ismiyle kıyaslanır oldu.

Örneğin CNN International yorumcusu Stephen Collinson, Zelenski’nin tarihteki yerinin Soğuk Savaş periyodunda Polonya dayanışmasına liderlik eden Lech Walesa’nın, Varşova Paktı’na karşı ayaklanan Macarların idam edilen önderi Imre Nagy’nin yanı olduğunu yazdı.

Zelenski savaşında yalnız değil. Ukrayna dört cepheden bir dijital ve toplumsal medya savaşı yürütüyor. Hatta dünyanın dört bir yanından Ukraynalı olsun olmasın gönüllülerin yürüttüğü dijital eforlar, dünya basınında “Ukrayna’nın IT ordusu” olarak nitelendiriliyor. Gerçekten Ukrayna’nın dijital dönüşümden sorumlu başbakan yardımcısı Mikhailo Fedorov da hafta sonu yaptığı resmi Telegram hesabından açıklamada, “Dijital alemde çok sayıda yetenekli vatandaşımız var: Yazılımcılar, siber uzmanlar, dizayncılar, editörler, pazarlamacılar. Siber cephede savaşmaya devam ediyoruz” dedi. Ukrayna işgalin birinci gününden bu yana operatörleri ağ erişimlerini Rusya ve Belarus’taki telefonlara kapattı. Böylelikle işgalcilerin internette kendi içeriklerini paylaşıp kendi iletilerini yayması önlendi. Ukraynalı yetkililer Facebook üzerinden vatandaşlara seslenerek “Yol tabelalarını kaldırın, Rus askerlerinin başını karıştırın” iletisini yolladı. Vatandaşların Rus askerlerinin hareketlerini ihbar edebilmesi için Telegram üzerinde çok sayıda otomatik bot devreye alındı. Fedorov, Twitter üzerinden SpaceX’in kurucusu Elon Musk’a seslenerek, Starlink uydularını kullanarak Ukrayna’ya internet temas terminalleri sağlanması davetinde bulundu. “Siz Mars’ı kolonize etmeye çalışırken Rusya da Ukrayna’yı işgal etmeye çalışıyor” diyen Bakan’a birkaç saat içinde şahsen Musk’tan karşılık geldi. Musk Ukrayna’da uydu servisinin devreye girdiğini belirtti ve ekledi: “Daha fazla terminal de geliyor.”

KOMEDYENLİK GEÇMİŞİ İŞİNE YARADI

Bu süreçte 44 yaşındaki Zelenski’nin aktörlük mesleğinin işine yaradığı da ortada. Kamera karşısındaki konuşmalarında takındığı sakin ve yürekli hava da yakınlarıyla olan münasebetlerindeki yumuşak ve esprili hali da o günlerden miras kalmış özellikleri.

Fransız filozof Bernard-Henri Levy dün Journal du Dimanche’a yazdığı yazıda, “gökten füzeler de yağsa espri anlayışı Zelenski’yi terk etmiyor” yorumunu yaptı.

Bir vakitler komedyenliği, aktörlüğü, katıldığı ve kazandığı dans müsabakası “Bu adamdan devlet lideri olmaz” diyenlerin elindeki birer ispattı. Bugün ise Ukraynalılar o günlerden kalma imgeleri toplumsal medyada “Bizim devlet liderimizin yapamayacağı bir şey yok” diye övünerek paylaşıyor.

Kyiv Independent gazetesinin muhabiri Lllia Ponomoarenko’nın tweet’i buna en açık örnek: “Hayatım boyunca aptal bir televizyon dizisinde başrol oynayan bu komik adamın 21’inci yüzyılın en büyük başkanlarından biri olacağına inanamazdım.”

GEÇ KALDI LAKİN DALGAYI AKSİNE ÇEVİRMEYİ BAŞARDI

Gerçi Zelenski’nin süreci en başından beri harika yönettiğini söylemek de sıkıntı. Çünkü Ukrayna önderi işgalin birkaç gün öncesine kadar başta ABD istihbaratı olmak üzere “Rusya atağa hazırlanıyor” ihtarlarını daima kulak gerisi etti.

Batılı önderlerin reaksiyonunu çeken bu hal, geçen haftanın başında değişmeye başladı. Lakin Zelenski’nin ikazları dikkate almakta ve yardım istemekte bu kadar gecikmiş olması, vatandaşlarının Rusya’nın taarruzlarına hazırlıksız yakalanmasına neden oldu.

Ama geç de olsa harekete geçip, hitap ettiklerinin kalbine dokunmayı başaran Zelenski dalgayı bilakis çevirdi.

AVRUPA’YI DA DEĞİŞTİRİYOR

Örneğin Zelenski’nin gayretleri Almanya’nın bir hafta içinde 180 derece dönmesini sağladı. Ukrayna’ya silah satışı kararı alan Berlin hükümeti savunma harcamalarını GSYİH’nin yüzde 2’sine çıkarma kelamı verirken Rusya’yı SWIFT sisteminden engellemeyi de kabul etti. Birebir biçimde birkaç gün evvel İtalya’nın Rus gazına bağımlılığının azaltılması için uzun vadeli tahliller gerektiğini söyleyen Mario Draghi de muhalefetini geri çekip ağır yaptırımları desteklemeye başladı.

Guardian’ın diplomasi editörü Patrick Wintour’a nazaran, bunlar yalnızca sıra dışı siyaset değişiklikleri değil, İkinci Dünya Savaşı sonrası Avrupa’da hâkim görüşün değiştiğinin de işaretleri. Wintour bunun önümüzdeki devirde devam edeceğini ve Avrupa’da esaslı değişimler yaşanacağını vurguladı.

Zelenski ise kendisini bir güldürü dizisinin başrolünden dünya sahnesinin başrolüne taşıyan yolunda ilerlemeye devam ediyor. Bu süreçte elde ettiği muvaffakiyet da neden Rusya’nın kendisini bir numaralı amaç ilan ettiğini net bir biçimde anlamamızı sağlıyor.

The Guardian’ın “The phone has become the Ukrainian president’s most effective weapon”, The Telegraph’ın “‘Putin’s nightmare’: How Volodymyr Zelensky is winning the propaganda war”, The Wall Street Journal’ın “How Zelensky and Putin Are Using Online Media in the War for Ukraine”, WIRED’ın “Ukraine’s Volunteer ‘IT Army’ Is Hacking in Uncharted Territory” ve CNN International’ın “How Zelensky changed the West’s response to Russia” başlıklı haberlerinden derlenmiştir.