Rusya Ukrayna topraklarına girip savaş ilan ettiği günden beri tüm dünyada yükselen Rus aksiliği giderek artıyor. Savaşın askeri ve sivil kayıpları bir yana diplomatik manada da tüm dünyada büyük çalkantılı günler yaşanmaya devam ediyor.
Dünyanın dört bir yanında 400’den fazla Rus diplomat hudut dışı kararlarıyla vazife yaptıkları ülkelerden uzaklaştırıldı. Bu diplomatik kriz dalgasında başı ise AB üyesi ülkeler çekiyor.
Savaştan evvel de kuşku çeken ve bulundukları ülkelerde pek istenmeyen bu diplomatik görevlilerin Rusya ismine ajanlık faaliyetleri yürüttükleri uzun müddettir gündemdeydi. Diplomatik hudut dışı kararları aslında Rusya’nın savaş aksiyonlarına karşılık verilmiş kararlar üzere görünse de altta yatan gerçek bambaşka…
Londra’daki Rus elçilik binası… Duvarlara savaş aykırısı Rusça kelamlar yazılmış
Diplomatların hudut dışı edilmesinin altında Rusya ile siyasi ilgilerin gerilmesi var üzere görünse de gerçekte Avrupa devletleri, ülkelerinde yerleşik bulunan ve diplomatik vazifeleri nedeniyle birçok hakkı ve sayısız imkana erişimi olan bu bireylerin casus olduğunu düşünüyor.
Örneğin 2018 yılında İngiltere’de Sergei Skripal isimli Rus’un casus kimliği ortaya çıkınca Rusya bu kişiyi öldürmeye çalışmış; yaşanan skandallar birlikte 200 Rus elçilik vazifelisi İngiltere’den hudut dışı edilmişti.
Artık yaşanan gelişmelerin ise II. Dünya Savaşı’ndan beri, hatta tarihte görülmemiş büyüklükte olduğuna dikkat çekiliyor.
HERKES İŞİN PEŞİNE DÜŞTÜ!
Hudut dışı edilen 400 Rus için karar veren ülkelerden 23’ü AB üyesi 3’ü ise AB üyesi olmayan ülkeler. Hatta Avrupa Birliği kendi içindeki Rus vatandaşı şahısları de şahsen hudut dışı etmiş durumda.
İngiliz akademisyen Chris Miller, yaşananları Rusya’nın bilinmeyen servislerinin Avrupa’da yıllardır yürüttüğü ajanlık faaliyetlerine verilmiş ‘geç’ bir karşılık olarak nitelendiriyor. Miller’a nazaran Rus casuslar Londra’dan Berlin’e uzanan bir düzlemde birçok hücumdan ve suikastten sorumlu. Bu durum da yıllardır devam ediyor ve aslında yetkililer tarafından bilinmesine karşın görmezden geliniyordu.
Hollanda’dan 2018’de hudut dışı edilen 4 Rus diplomat
İşin ilginci Avusturya, Bulgaristan ve Almanya üzere Rusya ile sıkı münasebetler içinde olan Avrupa ülkeleri de bu hudut dışı furyasına kapılmış üzere görünüyor. Üstelik bu bireylerin birçoklarının ajanlık yapmayan, dürüst diplomatlar olduğu biliniyor. Litvanya Rus elçisini savaşla irtibatlı olarak hudut dışı etti; lakin bu kişinin diplomatik misyonlarıyla ilgili sicili de epey pak.
Öte yandan tüm bu yanlış kararlar bir yana, hudut dışı edilen birçok Rus vatandaşının ajanlık yaptığıyla ilgili ispatlar sabit. Bu bireylerin, diplomatik bağları düzenleyen Viyana Sözleşmesi’ne karşıt davranışları çoktan tespit edilmiş.
Polonya, 23 Mart’ta 45 Rus diplomatı hudut dışı ederken şu açıklamayı yapmıştı:
“Rusya, diplomasiyi ülkelerle münasebetini sürdürmek için değil palavra savlarını dayatmak ve Batı aykırısı propogandist telaffuzlarını yaymak için kullanıyor.”
ÖRÜMCEK AĞI ÜZERE SARMIŞLAR
Polonya’nın açıklamasında yer alan cümleler yıllarıdır yaşanan gerçeklere ayna tutuyor.
Rusya’nın kendine gaye seçtiği ülkelerde çalışan Rus diplomatlar lokal işbirlikçilerle çalışıp palavra yayma kampanyaları düzenleme konusunda hayli başarılılar.
İskoçya’nın 2014’teki bağımsızlık referandumu, İngiltere’deki 2016 Brexit oylaması, 2017 Fransa cumhurbaşkanlığı seçimleri ve Almanya’daki federal seçimler ve Katalonya’nın İspanya’dan ayrılması üzere örnekler Rus casusların isminin karıştığı kritik olaylardan yalnızca birkaçı.
Rusya’nın ajanlık faaliyetleri AB ve NATO içine de sızmış durumda. NATO, geçen ekim ayında Rusya’nın NATO misyonunda vazifeli 8 kişiyi güvenlik soruşturmasından geçemedikleri için işten çıkarmıştı.
Rusya’nın casus ağı vazifeli olduğu yerlerde halkla iş birliği yaparak Avrupa’nın uzay çalışmalarına müdahalede bulunmaya çalışıyor. Uzay teknolojilerinin çalınmasıyla ilgili birçok bilinmeyen operasyon yapan casuslar tıpkı vakitte Avrupa ülkelerinde de sabotaj ya da suikast teşebbüslerinde bulunuyor.
Çekya’da 2021 yılında Rusya’yla ilgili aksiyonda yaşananlardan bir kare
Çekya’da silah üreticisi EMCO isimli şirketin 2 deposu bombalandı. 2014’te yaşanan bu olayın şirketin Ukrayna’ya silah satmasıyla ilişkili olduğu ve Rus askeri istihbarat servislerince gerçekleştirildiği düşünülüyor. Bu olay 2 patlamayla da sonlu kalmadı.
EMCO’nun Bulgar sahibi ve başka iki kişi daha Bulgaristan’da zehirlendiğinde Rusya askeri istihbarat ünitesi vazifelilerinin ülkede olduğu biliniyor. 2015’te gerçekleşen bu suikast teşebbüsünden üç kişi de sağ çıkarken İngiltere’de Sergei Skripal ve kızının suikastından da bu istihbarat servisi sorumlu tutuluyor.
Alman mahkemesi 2019’da Almanya’da bir Çeçen’in öldürülmesinden de Rus casusların sorumlu olduğunu kanıtlamıştı.
AVRUPA’NIN GÜVENLİĞİNİ GELİŞTİRMEK İÇİN…
Rusya’nın ajanlık faaliyetleri tüm Avrupa’ya yayılmış olsa da iki bölgede ağırlaşmış üzere görünüyor.
Belçika ve Avusturya Rus casusların yuvalandığı iki merkez olarak görülüyor.
Diplomatik açıdan çok kıymetli olan Viyana ve Brüksel kentleri Rus casuslar için adeta iş yoğunluğunun çok olduğu birer küçük ‘cennet’ üzere. Kimi hükümetlerin bu meseleye kayıtsız kalmaları son yıllarda ajanlığın ‘yükselmesine’ ve birçok istenmeyen olayın yaşanmasına sebep olmuş.
Çekya’daki Rus elçiliği binası ve önünde nöbet tutan Çekya polisi
Avusturya ve Macar hükümetleri Rusya’ya karşı yürüttükleri ‘kapılarımız sonuna kadar size açık’ siyaseti nedeniyle bu bahiste öne çıkıyor.
Rusya’nın ajanlık konusunda giderek vites yükseltmesi NATO’nun alarm zilini çalmasına sebep oldu: NATO içinde özel bir ‘İstihbarat ve Güvenlik’ ünitesi kuruldu. 2016 yılında kurulan ve JISD olarak anılan bu ünite 2020 yılında desteklerle daha da güçlendirildi.
Chris Miller, verilen bu kararları hakikat bulsa da 30 yıl boyunca Avrupa’da elini kolunu sallayarak gezmiş Rus casuslarının temizlenmesinin artık daha sıkıntı olduğu görüşünde. Hal böyleyken Avrupa’da ki casus avının uzu yıllara yayılacağı da bariz bir gerçek üzere görünüyor…
