GÜÇ ve Natürel Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Rusya-Ukrayna krizi nedeniyle oluşan kaygılar hakkında açıklamalarda bulundu. Bakan Dönmez, dün Hürriyet Ankara ofisini yaptığı ziyarette başta Rus-Ukrayna krizi olmak üzere merak edilen soruları yanıtladı. Dönmez, Avrupa’nın doğalgaz gereksiniminin yüzde 40’ının Rusya’dan karşıladığını belirterek, Norveç’de bir üretim olduğunu lakin son yıllarda azalmaya başladığını kaydetti. LNG getirebildiğini ancak Rusya’nın ana tedarikçi pozisyonunda olduğunu anlatan Dönmez, Türkiye’nin kaynak ülkelere yakınlığının Avrupa’ya nazaran avantaj olduğunu söz etti. Türkiye’ye direkt bir gaz akışı olduğunu vurgulayan Dönmez, birinci boru sınırının Ukrayna, Romanya, Bulgaristan üzerinden geldiğini, Ukrayna-Rusya ortasında sorun yaşandığı periyotlarda gaz akışında düzensizlikler yaşandığını hatırlattı. Son iki yıldır Türkakım üzerinden gazın Karadeniz’in altından direkt geldiğini lisana getiren Dönmez, tedarik güvenliği açısından bu yolun son derece inançlı ve kısa olduğunu kaydetti.
MUTABAKATLAR VAR
Rusya’nın gaz vermemesine yönelik bir sorun bekleyip beklemediğine yönelik olarak Dönmez, “Beklemiyoruz. Ortada bir de ticari mutabakatlarımız var. Bu muahedelerde gaz alım satım mutabakatlarında karşılıklı tarafların birtakım yükümlülükleri var. O gazın günlük, aylık, yıllık bazda ne kadar göndereceği belirli. Benim onlara yapmam gereken ödeme üzere diğer yükümlülüklerim var. Geçmişte de örneğin uçak hadisesi yaşandı. O vakit da Gazprom kontrattaki taahhütlerine uydu. Yani zahmetli devir yaşamamıza karşın. Şu anda bu türlü bir durum kelam konusu değil” diye konuştu.
ÇOK TAZE BİR BAHİS
Krizin güç maliyetlerini artırıp artırmayacağına yönelik soruya Dönmez, doğalgazın memleketler arası piyasalarda belirlendiğini, bu türlü bir fiyat artışının tüm ülkeler üzere Türkiye’yi de etkileyeceğini söyledi. Bilhassa LNG fiyatlarının milletlerarası piyasada belirlendiğine dikkat çeken Dönmez, olumsuz tesirlerin LNG piyasasında tesirini göstereceğini, Türkiye’nin zati boru çizgilerinde kontratlarının olduğunu hatırlattı. Memleketler arası piyasalarda bu krizden ötürü doğalgaz ve petrol fiyatlarının artabileceğini, bunun birinci öncü sinyallerinin de görüldüğünü lisana getiren Dönmez, “Biraz daha izlemek gerekiyor. Doğal olarak biz de memleketler arası piyasada belirlenen fiyatlara nazaran gaz aldığımız için, bilhassa LNG, biz de bundan olumsuz etkileniriz fakat ne kadar etkileniriz… Fiyatlar ne olacak? Bunu vakit gösterecek, biz zati doğalgazda önemli bir sübvansiyon yapıyoruz devlet olarak, geçtiğimiz yıl 80 milyar lira yapıldı.
Sübvansiyon tekrar tahminen bu mertebelerde devam edecek, bugünden bir şey söylemek sıkıntı. Ancak bu yükselen fiyatlar tüm dünyayı etkiler” dedi. Gerekirse vatandaşa ek takviye sağlanıp sağlanmayacağına yönelik ise Dönmez, “Bunu vakit gösterir. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın bu bahiste ayırdığı bir bütçe var. Sübvansiyonlar onun üzerinden yürüyor. O limitler içinde kaldığı sürece yansımayacak demektir ancak o limitlerin üstüne çıkarsa tabi o vakit bir yansıma kelam konusu olabilir. Bugün için erken. Fiyatlar zira çok yükselmedi bir yükseldi, düştü daha çok taze sıcak bir bahis. Birkaç günlük oynaklıklar bizi etkilemez kalıcı bir oynaklık yüksek düzeyde kalıcı olursa o vakit etkiler” diye konuştu.
DOĞALGAZDA KADEME İÇİN KENT KRİTERİ
Doğalgazda da kademe için çalışıldığını anlatan Dönmez, “Kış dönemi içindeyiz. Doğalgazda kademe için hazırlık yapmamız lazım. Elektrikteki üzere ülke genelinde tek bir kademe yerine doğalgazda kışı daha sert daha ılık geçen yerler var. Kademelendirme kentlerin ısınma dönemindeki gereksinimlerine nazaran farklı belirlenebilir. Önemli bir çalışmaya gereksinim var. Mesela Aile Bakanlığı da ısınma yardımında doğalgaz kapsama aldı. 450 ile 1.150 lira hane başına takviye var. Oradaki gereksinim da ısınmaya nazaran belirleniyor. Ilık daha düşük olacak lakin kışın sert geçtiği doğu vilayetlerimizde daha yüksek olabilecek” dedi. Yardımdan 4 milyona yakın hanenin yararlanacağını lisana getiren Dönmez, herkesin başvurabileceğini lakin Aile Bakanlığı’nın gelir tahlili yapacağını bildirdi.
ESNAFTA BİRİNCİ KADEMEYE 4-5 MİLYON ABONE
GÜÇ Bakanı Dönmez artan maliyetlerin bir kısmının vatandaşa yansıtıldığını belirterek, “Hiç kimse artırım yapılsın istemez” dedi. Elektrik fiyatlarındaki güzelleşmeye yönelik çalışmalarda sona gelindiğini kaydeden Dönmez, senaryoların bir kere daha Cumhurbaşkanı’na sunulduktan sonra kamuoyuna açıklanacağını bildirdi. Ticarethanelerle ilgili yaklaşımlarının birinci kademenin yüzde 65’lik bir kısmı kapsaması istikametinde olduğunu anlatan Dönmez, esnaf ya da ticarethane üzere bir ayrım yapılmasının güç olacağını kaydetti. Örneğin bir kıraathanenin esnaf da olabileceğini, şirket de olabileceğini söyleyen Dönmez, günlük ortalamalara bakarak çeşitli çalışmalar yaptıklarını kaydetti. Birinci kademe ile ikinci kademe ortasında yüzde 25’lik bir fark olacağını lisana getiren Dönmez, yaklaşık 7 milyon ticarethane abonesi olduğunu ve birinci kademede 4-5 milyon abonenin kalacağı formda bir düzenleme yapmak istediklerini vurguladı. Konut aboneleri ile ilgili de her iki kademeye yönelik senaryoların çıkarıldığını anlatan Dönmez, ne kadar etkileşim olacağının senaryolarda yer aldığını bildirdi.
‘AKIMDAN ARIZALANANLAR TAZMİN EDİLİYOR’
BAKAN Dönmez, Isparta’da yaşananlarla ilgili TEDAŞ’ın inceleme başlattığını belirterek, afetle ilgili hazırlıkların vaktinde yapılıp yapılmadığına bakıldığını lisana getirdi. Sürecin süratle tamamlanmasını istediklerini vurgulayan Dönmez, elektrik gidip gelmelerinden kaynaklı konutlarda arızalanan aygıtların tazmin edilmesini istediklerini, bunların tazmin edildiğini anlattı. Zorlayan sebep halinin de incelendiğini söz eden Dönmez, “Bundan kaçınılabilir miydi, husus araştırılacak” dedi.
‘AKKUYU DEVAM EDER’
AVRUPA ile Rusya ortasında gazın sevkiyatı, tedariki konusunda bir uyuşmazlık olursa bunun fiyatları olumsuz etkilebileceğini kaydeden Fatih Dönmez, lakin Rusya’nın taahhütlerine sadık kalacağına yönelik açıklamalar yaptığını hatırlattı. Krizin taraflarından bir adedinin Avrupa’nın kıymetli tedarikçilerinden birisi, başkasının gaz koridoru olarak bilinen ülkelerden birisi olduğunu anlatan Dönmez, iki komşu ülkede sorun yaşandığında fiyatların bundan etkilenmemesinin güç gözüktüğünü belirtti. Fiyatların nereye çıkacağının şu anda belgisiz olduğunu söz eden Dönmez, “Türkiye açısından biz kontratlarımızı daha yılbaşında yeniledik” dedi. Dönmez, yılbaşı itibariyle 8 milyar metreküplük sona eren kontratı, artan talepten ötürü 2 milyar metreküplük ekle 4-5 yıl olarak yenilediklerini kaydetti. Dönmez, “Bir taraftan nükleer projemiz var, o da tekrar devam edecek. Kontrata bağlı karşılıklı taahhütler var. Bizim bakanlıkta yürüyen projeler açısından olumsuz bir bir şey beklemiyoruz” dedi. Rusya ile anlaşılan, anlaşılamayan meseleler olabildiğini tabir eden Dönmez, “Zaman vakit farklı düşündüğümüz oluyor lakin bir formda diyalog var. Bir sorun çıktığında da konuşarak halledilebiliyor” dedi.
