Cep telefonları artık hepimizin hayatının vazgeçilmez bir modülü. Hatta telefonlarımıza o kadar bağlandık ki ‘kişilerin cep telefonu aracılığı ile kurdukları irtibattan kopma korkusu’ olarak tanımlanan (Nomofobi) yeni bir fobimiz bile oldu.
EKRAN BAŞINDA GEÇEN MÜHLET ARTIYOR
Akıllı telefonlar dijital dünyanın doğal bir kesimi haline gelirken insanların ekran başında geçirdikleri mühlet de her geçen gün artıyor.
İletişimin yanı sıra kitap, gazete ve mecmua okuma, toplumsal medyayı takip etme, çeşitli oyunlar ve fatura ödeme üzere süreçler akıllı telefon ve tabletler üzerinden yapılabiliyor. Bunun sonucunda günümüzün büyük bir kısmında bu teknolojik aygıtlar elimizde oluyor.
Bilim insanları şimdiye kadar yaptıkları ihtarlar ile ‘telefon bağımlılığının’ duruş bozukluğu, karpal tünel sendromu, baş ağrıları hatta anksiyete ve depresyona neden olabileceğini tekraren kere belirtti. Lakin ABD’li araştırmacıların yaptığı son çalışma çok daha korkutucu bir tabloyu gözler önüne serdi.
ÇOK FAZLA EKRAN BAŞINDA KALMAK ÖMRÜNÜZÜ KISALTABİLİR
Sirkadiyen ritim vücudun uyku-uyanıklık döngüsünü denetim eden biyolojik bir düzenektir. Hormonların ne vakit, hangi hedeflerle salgılanacağını, kasların ne vakitlerde dinlenmeye gereksinimi olduğunu, bağışıklık sisteminin güzelleşme aralığını belirler.
ABD’deki Buck Enstitüsü tarafından yapılan bir araştırma çok fazla ekran başında kalmanın sadece gözlerinize değil, bedeninizin geri kalanının işleyişine de ziyan verebileceğini ve hatta ömrünüzü kısaltabileceğini öne sürüyor.
Yaşlanma ve yaşa bağlı hastalıklarla ilgili mevzuları araştıran enstitü gözlerin çok fazla ışığa maruz kalmasının bedenin sirkadiyen ritmini bozabileceğini ve sonuç olarak kronik hastalığa neden olabileceğini keşfetti.
Gözler bedendeki öteki organların bilakis daima dış dünyaya maruz kaldığı için bağışıklık savunmaları daha etkindir. Çok faal savunmalar, iç beden süreçlerini bozabilir ve sonuç olarak öbür organlara ziyan verebilir.
SİRKADYEN RİTMİ BOZUYOR
Araştırma grubu göz bozuklukları ile genel sıhhat meseleleri ortasında şaşırtan bir bağ olduğuna dikkat çekiyor. Araştırmayı yürüten Profesör Hekim Pankaj Kapahi çalışmalarına ait yaptığı açıklamada, “Telefon ekranlarına uzun müddet bakmak ve ışık kirliliğine maruz kalmak sirkadyen tertip için çok tehlikeli. Bu durum gözün bağışıklığını etkiliyor ve görmenin ötesinde vücudun geri kalanına hatta beyne ziyan veriyor” dedi.
İLTİHAPLANMA VE SONRASINDA KRONİK RAHATSIZLIKLAR
Buck Enstitüsü’nden bir diğer araştırmacı Dr Brian Hodge da bedendeki her hücrenin sirkadiyen bir saatte nazaran çalıştığını belirtiyor ve sirkadiyen ritmin bozulmasının beden işlevlerini makûs istikamette etkileyeceğine vurgu yapıyor:
“Günümüzdeki hayat şartları, gerilim, insanların daha az uyuması, ağır aygıt kullanımı ve bilhassa ışık döngüleri insanların sirkadiyen ritmini bozuyor. Gözler çok fazla ışığa maruz kaldığında iltihaplanmalar oluyor. Ve bu iltihaplanmalar uzun müddet devam ederse kronik hastalıklara neden oluyor”
Türkiye’de taşınabilir uygulamalarda geçirilen mühlet son iki yılda yüzde 40 arttı
MEYVE SİNEĞİ DENEYİ
Araştırmanın sonuçları bilhassa koronavirüs pandemisi ile insanların ekran başındaki müddetlerini iki katına çıkardığı bir süreçte tasalara neden oldu.
Araştırmaya katılan Tabip Kapahi ve Hodge, meyve sinekleri üzerinde yapılan bir deneyde ekran ışığına daha az maruz kalan sineklerin daha uzun yaşadığını gözlemledi.
Karanlıkta tutulan sineklerin daha uzun yaşaması sirkadiyen döngünün bir canlının ömrü üzerinde nasıl tesirleri olabileceğini gün yüzüne çıkardı.
UYKU NİZAMINI DE BOZUYOR
Akıllı telefon ve tabletler beyin ve uyku ortasındaki dengeyi bozabiliyor. Elimizden düşmeyen bu teknolojik aygıtlar internete bağlı olmasa bile birtakım radyoaktif dalgaları dışarıya yayar bunlar da melatonin hormonunun azalmasına neden olur.
Ayrıca telefon ve tabletlerden yayılan ‘Mavi Işık’ beyefendisine “uyan” hissi verdiği için göz ve beyin algıladığı her mavi ışık ikazında uyku vaktini erteler.
Bu nedenle telefon ve tabletleri uyku öncesinde bırakmak sağlıklı bir uyku ve ömür kalitesi için değerli bir kural.
