Türkiye, İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üye olmak için yaptığı müracaata güvenlik telaşları giderilmeden olumlu cevap vermeme yaklaşımından vazgeçmezken sorunun aşılmasına yönelik diplomatik gayretler son dakikaya kadar sürdürülecek. Resmi oturumları 29-30 Haziran’da yapılacak Madrid Zirvesi’nde bu mevzuda ilerleme sağlamak istediklerini gizlemeyen NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, tarafları toplantı öncesinde bir ortaya gelmeye davet etti. Davete tüm taraflar olumlu karşılık verdi. Bu çerçevede tepe öncesinde en az tepenin kendisi kadar kritik bir dörtlü tepe gerçekleştirilecek. Bugün yapılacak toplantıya Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Finlandiya Cumhurbaşkanı Sauli Niinisto, İsveç Başbakanı Magdalena Andersson ve Stoltenberg katılacak.
BEKLENTİLER SÜRÜYOR
Türkiye, şu ana kadar yürütülen müzakerelerde halini net bir biçimde ortaya koydu. Ankara, iki ülkenin terörle çaba halinde somut değişiklik görmek istiyor. Bu değişikliği görmek için de iki ülkenin somut adımlar atmasını ve beklentileri karşılayıcı, kayıt altına alınacak taahhütlerde bulunmasını talep ediyor. Her ne kadar gerek İsveç ve Finlandiya gerekse NATO’nun öteki ülkeleri Madrid Zivresi’nde bariz ilerleme sağlanmasını arzulasalar da Türkiye bu toplantıyı son tarih ya da dönüm noktası olarak görmüyor.
İHTİYATLI YAKLAŞIM
Dün basın toplantısı düzenleyen Stoltenberg de beklentileri yükseltmekten kaçınan ihtiyatlı bir telaffuz kullandı. Türkiye’nin telaşlarının ele alınması gerektiğini bir kere daha vurgulayan Stoltenberg, “Toplantının maksadı doğal ki ilerleme sağlamak ancak rastgele bir vaatte bulunmayacağım. Hedef ilerleme sağlamak ancak bunun olup olmayacağını söylemek için çok erken” dedi. Tepenin bir son tarih olmadığının altını çizen Stoltenberg, İsveç ve Finlandiya başkanlarıyla NATO önderlerinin Madrid’de olmasının tahlile ait ne kadar ilerleme sağlanabileceğini görmek için bir fırsat oluşturduğunu söyledi. Stoltenberg, “Yapabileceğim tek şey, sıkıntıya mümkün olan en kısa müddette tahlil bulunması için mümkün olduğu kadar çok ve ağır çalışacağımızı vaat etmek” diye konuştu.
BRÜKSEL’DE AĞIR TEMAS
Brüksel’de de dün ağır bir diplomasi trafiği yaşandı. Geçen hafta Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal’ın, İsveç ve Finlandiya’dan yetkilileri bir ortaya getiren toplantı, Stoltenberg ile Erdoğan’ın cumartesi yaptıkları görüşmede varılan uzlaşı bağlamında tekrarlandı. Türkiye’nin korkularını giderme konusunda Finlandiya’ya kıyasla daha ağır efor harcaması kaçınılmaz gözüken İsveç de tepe öncesinde diplomatik temaslarını ağırlaştırdı. Andersson, tepe için Madrid’e geçmeden Brüksel’deki NATO karargâhında Stoltenberg’le bir ortaya geldi.
İADE TALEPLERİ DEĞERLENDİRİLİYOR
İkilinin görüşmenin akabinde ortak basın açıklamasında Andersson şunları söyledi: “Bu mevzular Hatalıların İadesine Dair Avrupa Kontratı uyarınca hukuk sistemimiz tarafından süratli ve dikkatli bir formda ele alınmaktadır. İsveç terörizm için inançlı bir sığınak değildir ve olmayacaktır. İlgili makamlar güvenlik tehdidi oluşturabilecek şahısların hudut dışı edilmesi için ağır bir biçimde çalışmaktadır ve halihazırda süreç gören kıymetli sayıda belge bulunmaktadır.”
Türkiye’ye yönelik silah kısıtlamalarına da değinen Andersson, üyeliklerinin tüm NATO müttefiklerine yönelik ihracat denetimi ve savunma gereçleri açısından tesirlerinin olacağını belirterek, “İttifak dayanışması ulusal düzenleyici çerçevemize yansıtılacaktır” dedi. Andersson, terör örgütlerine iştirakin hata sayılmasının önünü açacak anayasa değişiklikleri hazırlanmakta olduğunu söyledi. Türkiye’nin İsveç’ten en kıymetli beklentileri ortasında terör örgütü mensuplarının iadesi var.
SOĞUK SAVAŞ SONRASI EN KIYMETLİ BULUŞMA
Madrid Tepesi, kayıtlara NATO açısından Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana en kritik doruklardan biri olarak geçecek. İttifak açısından dönüştürücü olma potansiyeli taşıyan tepede kıymetli kararlar alınacak, güçlü bildiriler verilecek.
– RUS TEHDİDİ: Bir periyot Rusya için ‘stratejik ortak’ vurgusunu kullanan NATO, yeni Stratejik Konsept’te bu ülkeyi, ‘güvenlik açısından en besbelli ve direkt tehdit’ olarak nitelendirecek.
– ÇİN VURGUSU: Stratejik Konsept’te birinci kere Çin vurgusu yapılacak ve bu ülkenin NATO’nun güvenlik ve çıkarlarına karşı sınamalara yer verilecek.
– TERÖRLE UĞRAŞ OTURUMU: Terörle gayrete genelde bildirilerde yer veren NATO, bu sefer güney kaynaklı sınamalara ait bir oturum düzenleyecek. Terörle gayret bu oturumun ana mevzu başlıkları ortasında yer alacak.
– TAM SAVUNMA: Bilhassa Rusya karşısında müttefiklerin korunması için caydırıcılık yaklaşımı izleyen NATO, odağa egemenliğin ve toprak bütünlüğünün tam korunmasını alacak.
– 300 BİN ASKER: Doğuda müttefiklerin korunması için tedbirler arttırılacak. NATO Mukabele Gücü (NRF) dönüştürülecek. Yüksek hazırlık düzeyindeki güçlerin sayısı 300 binin üzerine çıkacak.
– UKRAYNA’YA DAYANAK: Kapsamlı Dayanak Paketi devreye sokulacak.
– ASYA-PASİFİK BOYUTU: Asya-Pasifik Dörtlüsü olarak isimlendirilen Avustralya, Japonya, Yeni Zelanda ve Güney Kore birinci sefer NATO Zirvesi’ne katılacaklar.
