İlerleyen Rus ordusuna karşı Ukrayna ordusu ve halkının verdiği savaşta yeni bir cephe açılmış durumda: Teknoloji. Dijital Dönüşüm Bakanı Mikhailo Fedorov’ın liderliğinde, Silikon Vadisi’nin dayanağını almak ve Rusya’yı zayıflatmak için adımlar atılıyor. Ancak Fedorov’un kimi taktiklerine itiraz edenler de var.
Kiev’de yer altındaki bir sığınakta, Ukrayna kabinesinin en genç bakanı Rusya’ya karşı dijital bir savaşı koordine ediyor.
Mikhailo Fedorov’un tercih ettiği silah toplumsal medya. Twitter’ı kullanarak büyük teknoloji şirketlerine, Rusya’yla çalışmaya son verme daveti yapıyor. Telegram’da kurduğu “Ukrayna’nın bilgi teknolojileri ordusu” kanalında ise Rusya’da siber taarruz düzenlenmesini istediği maksatları paylaşıyor.
31 yaşındaki Fedorov’un hükümetteki rolü hayatı nasıl yaşadığıyla yakından ilişkili; Fedorov hayatını cep telefonunda geçiriyor.
Elon Musk’a yaptığı davet çabucak karşılık buldu; Starlink Ukrayna için hizmete başladı
HAYATINI CEP TELEFONUNDA GEÇİRİYOR
Savaştan evvel temel amacı, tüm kamu hizmetlerini akıllı telefonlardan erişilebilir kılmaktı.
Artık savaş nedeniyle bu teşebbüse orta verip tüm gücünü savaşa yöneltmek zorunda kaldı.
Fedorov memleketler arası şirketlere, Rusya ile ilgilerini kesmesi için baskı yaptı.
Apple, Google, Meta, Twitter, YouTube, Microsoft, Sony, Oracle… Bu teknoloji devleri hükümetlerden gelen mektupları karşılıksız bırakmaz.
Fedorov şirketlere yazdığı mektupları ve kimilerinden gelen cevapları toplumsal medyada paylaştı.
Oracle da genç vekilin davetine kayıtsız kalmadı
Şirketlerin kararlarında ne kadar tesiri olduğunu bilmek imkansız olsa da birden fazla şirket Fedorov’un davetinden birkaç gün sonra Rusya’daki faaliyetlerini sonlandırdı.
TÜM ŞİRKETLERE DAVET YAPTI
Cumartesi günü PayPal’ın Rusya’dan çekileceği haberini birinci veren kişi oydu. Samsung ve Nvidia’nın kararları da birinci olarak onun hesabından paylaşıldı.
İşgalin başlamasından kısa mühlet sonra Elon Musk’a attığı bir tweet de süratli sonuç verdi: Milyarder işadamı 48 saat içinde Starlink uydularının pozisyonlarını Ukrayna’ya nazaran ayarladı ve uydu üzerinden internete bağlanmayı sağlayan Starlink terminallerinden yolladı.
İnternetin yahut telekomünikasyon altyapısının kesilmesi yahut hasar görmesi durumunda bu terminaller hükümetin ülkeyle ve dünyayla irtibat kurabilmesini sağlayacak.
Öte yandan Musk, uydu antenlerinin Ruslar tarafından gaye alınabileceğini söyledi ve sadece muhtaçlık halinde kullanılmalarını tavsiye etti.
YARIM MİLYONDAN FAZLA TAKİPÇİSİ VAR
Fedorov’un Twitter, Facebook, Instagram ve Telegram’da yarım milyondan fazla takipçisi var. Bildirilerini olabildiğince fazla şahsa ulaştırabilmek için tüm platformlardan paylaşım yapıyor.
BBC’nin sorularını e-posta ile yanıtlayan Fedorov, “Bizim için her platform çok değerli. Büyük şirketlerin dikkatini Ukrayna’daki müthiş olaylara çekmek istiyoruz. Ruslara da gerçekleri anlatıp hükümetlerini protesto etmelerini sağlamak istiyoruz” diyor.
Fedorov, gücünü toplumsal medyadan alıyor
Savaş öncesinde paylaşımlarının birçoklarını Ukraynaca yaparken, artık dünyaya seslenmek için İngilizce paylaşımları çoğunlukta.
“Rusya’nın askeri saldırganlığına karşı koymak için en verimli araçlarımızdan biri Twitter oldu. Rus iktisadını yıkmak için kullandığımız akıllı ve barışçıl bir araç” diyor.
Teknoloji araştırmacısı ve muharrir Stephanie Hare, Fedorov’un muvaffakiyetinin kendisini şaşırtmadığını söylüyor:
“31 yaşında. Bu işleri biliyor.”
İkna ve propaganda, savaşlarda evvelden beri kullanılan taktikler ortasında.
Ama Hare, toplumsal medya şirketlerinin 2000’lerde faaliyet göstermeye başlamasıyla birlikte “insanların bildirilerini yayabilme suratındaki artışın tüm hesaplamaları değiştirdiğini” anlatıyor.
Fedorov’un bir sözcüsü, bakanlıktaki genç takımın daima yeni fikirler ürettiğini, bunlardan beğenilenlerin hayata geçirildiğini söylüyor.
Mikhailo Fedorov, 2019 yılında, seçimlerden çabucak sonra bir kabine toplantısında…
Bunun son örneklerinden biri de hükümetin, orduyu finanse etmek için NFT satışa çıkarması oldu.
Fedorov kripto para borsalarının, tüm Rus vatandaşlarının hesaplarını dondurmasını talep ediyor. Ortalarında Binance’in kurucusunun da yer aldığı çok sayıda kişi ise bunun kripto paraların varlık nedenine aykırı düşeceğini söylüyor. Ancak kimi adımları da tartışma yarattı.
SİBER GÜVENLİK DÜNYASINA TELAŞ HAKİM
Bakanlık’ın “Ukrayna’nın bilgi teknolojileri ordusu” isimli bir Telegram hesabı açarak dünyanın dört bir yanından istekli hackerları bir ortaya getirmesi de tenkitlere yol açtı.
Kümenin üye sayısı 270 bini aşarken Fedorov, “Tanklara karşı en uygun tahlil teknoloji” diyor ve ekliyor:
“Bilgi teknolojileri ordusu Rusya ve Belarus’taki şirketlerin, bankaların ve kamu kuruluşlarının dijital ve online kaynaklarını gaye alıyor. Rus kamu hizmetlerini, Tass, Kommersant, Fontanka ve başka Rus medyasının sitelerini çökertmeyi başardık.”
Hackleme faaliyetleri şimdiye kadar kolay vandallık düzeyinde kalsa da Fedorov’un takımı açıkça Rusya’daki demiryolları ve elektrik şebekelerine atak daveti yapıyor.
Bunlar başarılı olursa sivillere de ziyan verebilir.
Bu nedenle siber güvenlik dünyasında telaş duyanlar da var.
Starlink ekipmanıyla poz veren vekilin silahı da çabucak yanı başında durmaya devam ediyor
SİVİLLER DE TEHLİKE ALTINDA
Centre for Strategic and International Studies fikir kuruluşundan Suzanne Spalding, “Dijital dünyada sakin kalabilmek çok değerli. Siviller kritik altyapı tesislerine ziyan veren dijital akınlar düzenlerse buna nasıl bir misilleme yapılabileceğini kestirmek güç. Bir taraftan bir sivilin aksiyonu bir anda tansiyonu artırabilir” diyor.
Fedorov’un bakanlığıyla yakın irtibatta olan Devlet Özel Bağlantı Ofisi, Cuma günkü açıklamasında hackerların Rusya’ya karşı ataklarını savundu, “24 Şubat’ta işgalin başlamasından bu yana dünya tertibi eskisi üzere değil” dedi.
Rusya yanlıları tarafından Ukrayna’ya karşı düzenlenen dijital ataklar da mevcut.
Ancak şimdiye kadar Rusya’yı etkileyen ataklar çoğunlukta gözüküyor. Rusya’nın ünlü askeri hackerları, bilemediğimiz nedenlerden dolayı şimdi savaşta kıymetli bir rol oynamadı.
