Dünya, Putin’in işgal kararını duyurmasıyla birlikte Ukrayna’nın küçük ordusu ve hudutlu askeri gücüyle Rusya karşısında çok dayanamayacağını hatta Rusların Kiev’i bir-iki gün içinde ele geçireceğini sanmıştı. Lakin herkesin yanıldığı çatışmaların başlamasından bir hafta sonra uygunca gün yüzüne çıktı.
Rus güçleri karşısında kimsenin beklemediği bir direnç gösteren Ukrayna ordusu herkesi şaşırttı ve büyük yaralar almasına karşın başşehrini ve değerli stratejik maksatları Ruslara teslim etmedi.
Fakat bunda Ukraynalıların hamaseti ve başarılı muhaberesinin ötesinde bir değerli faktör daha var. Putin’in çok güvendiği ve daima övdüğü, dünyanın da gözünü korkutan Rus hava savunması bu savaşta sınıfta kaldı. Pekala bunun arkasında yatan neden ne?
Vladimir Putin’in buyruğundaki çağdaş taarruz araçları dünyadan saklanmaya çalışılsa da herkesin kabul ettiği bir gerçek var: Rusya ve Ukrayna ortasındaki güç istikrarında terazi Ruslardan yana. Bu da daha güçlü bir orduya ve donanıma sahip olan ülkenin savaşta istikrarsız bir tazyikle saldırıp savaşı çabuk kazanacağına işaret olarak görüldü.
Takribi 300 hava atak aracı bulunduran Rusya Hava Kuvvetleri Ukrayna’nın erken radar sistemleri karşısında füze akınları düzenledi lakin yeniden de ortada buna dair çok büyük bir delil / kayıp yok.
MUHAREBE EKSİKLİĞİ
Batı dünyasının bu bahisteki algıları Irak ya da Afganistan üzere ülkelerde ortaya konan hava gücüyle şekillenmiş durumda. Lakin bu iki örnekte Batı ülkelerinin hava gününün karşısında rakip güç olmadığını unutmamak gerek. Eski bir RAF jeti pilotu olan Andy Netherwood bu durumu şu sözlerle açıklıyor:
“Hava da ekseriyetle tıpkı arazi üzere zorlayıcı ve tartışmalı bir alandır.”
Kara saldırısı yapılırken düşmana kolay lokma olmamak için hava alanını denetim altında tutmak hem kesin hem de mecburî bir taktiktir. Ve güçler denk olduğunda bile bunu sağlamak hayli zordur. Halbuki kara kuvvetleri evvelki savaşlardan ve çatışmalar gördüklerini yeni savaşlarda taktik açıdan uygulamaya koyar.
Meğer hava kuvvetleri için işler bu türlü yürümedi. Andy Netherwood’a nazaran Rusya hava gücüyle ilgili olarak fazla böbürlenerek ve bunu tekrar kendilerine ilişkin kara güçleriyle kıyaslayarak kritik bir kusur yaptı. Zira Rusya’nın hava kuvvetlerinin şimdiki tek çatışma tecrübesi Suriye’de ve bu da hayli kısıtlı bir tecrübe. Üstelik çok başarılı olduğu da söylenemez.
Netherwood, bu durumu “Hava gücünüzün ne kadar büyük ve tesirli olduğunu savaşmadan anlayamazsınız.” diyerek açıklıyor.
Ukrayna tarafının da hava gücünde büyük kayıplar yaşanmıyor değil. Salı sabahı yapılan bir açıklamayla ‘Gri kurt’ lakaplı Albay Oleksandr Oksanchenko, kullandığı jet Kiev semalarında vurulunca hayatını kaybettiği açıklandı.
SURİYE VE MÜHİMMAT FAKTÖRÜ
Çatışma alanındaki göklerin görece olarak boş kalmasının kimi teknik nedenleri de var. Hava gücü uzmanı Justin Bronk’a nazaran Rus ordusu hassas güdümlü mühimmatları kullanma konusunda tecrübesiz.
Bronk, bu hususta yazdığı bir makalede şu kelamlara yer vermiş:
“Suriye’deki operasyonlar sırasında yalnızca tek bir Su-34 filosu hassas güdümlü mühimmat kullandı. Ve bunların kullandığı bu özel mühimmat yeniden de çoğunlukla bomba ve füze taarruzlarında çok başarılı olamadı.
Bu durum Rusya’nın hassas güdümlü mühimmatlar konusunda tecrübesizliğini ortaya koymakla kalmıyor üstelik bu cins mühimmatlarının epeyce az olduğunu da kanıtlıyor.”
Su-34 bombardıman uçakları savaş başladığından beri yalnızca pazartesi günü Harkiv üzerinde görüldü ve uzmanlar bu atağı epey ‘saldırgan’ olarak kıymetlendirdi.
Mümkün gayelere karşı çalışan Rus hava müşahede takımları de sistemsiz halleriyle dikkat çekti.
Ticari uydu şirketlerinden alınan imgelerde 22-27 Şubat tarihleri ortasında, Kiev’in 100 kilometre batısındaki Ozerne hava üssüne düşen çok sayıda roket tespit edildi. Lakin bu roketlerin düştüğü yerler incelendiğinde hiçbirinin piste ziyan veremediği ya da Ukrayna birliklerini orayı kullanmaktan alıkoyacak bir maksadı vuramadığı görüldü.
Rusya ve Ukrayna’nın askeri güçleri (Kırmızı Rusya, Mavi Ukrayna güçlerini temsil eder)
PGM TESİRİ
Rus jetlerinin yerdeki maksatları işaretleyen ve kara birliklerine dayanak olmak için bunları sinyalleyen ya da vuran işaretçilerinin de eksik olduğu düşünülüyor. Bu da hava kuvvetlerinin ya kendi kara araçlarını ya da sivilleri vurmasına sebep oluyor.
Justin Bronk bunun arkasında yatan sebebin jetleri kullanan pilotların siyasetçiler tarafından alınan amaçları güdümsüz mühimmatla vurma ya da vurmama konusundaki kararları beklerken gecikmeleri de olabileceğini düşünüyor. Bu bilhassa de Ukrayna denetimindeki kırsal kesim için geçerli olabilir.
“Halep ve Humus’ta Rus ve Suriye güçleri için (hedeflerde) ayrım gözetmeyen hava atakları bir standart haline gelmişti. Bunun gelecek günlerde Ukrayna için de kullanılır hale gelebilecek olması ihtimali var ve bu çok korkutucu.” diyen Bronk bu çatışmaların uzamasından korktuğunun ve Rusya’nın kâğıt üzerinde hayli güçlü olan hava güçlerinin gelecek günlerde yıkıcı gücünü ortaya koymasının mümkün olduğunun altını çiziyor.
* Hassas güdümlü mühimmat (PGM):
Hassas güdümlü bir mühimmat, ikincil hasarı en aza indirmek ve amaçlanan amaçlara karşı ölümcüllüğü artırmak için makul bir gayesi tam olarak vurmayı amaçlayan güdümlü bir mühimmattır. Böylelikle gayelere tam isabet ve sivil kayıpların önlenmesi amaçlanır.
