Savaş oradan başladı! 8 yıldır ateş sınırında yaşayan bir kent: Harkov

Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in resmen tanıdığı Donetsk Halk Cumhuriyeti (DPR) ile Lugansk Halk Cumhuriyeti’ni (LPR) resmen tanımasıyla düzgünce yükselen tansiyon yerini bugün, sabah erken saatlerde duyulan patlama sesleriyle sıcak savaş haline bıraktı.

Lakin savaşın tek cephesi Ukrayna’nın doğusunda bulunan ve DPR ile LPR’nin üzerinde hak sav ettiği Donbas bölgesi değil. Ülkenin kuzeydoğusunda, Rusya hududunun çabucak tabanında bulunan Harkov kentinde de patlamalar yaşandığı bildirildi.

CNN International muhabiri, Ukrayna’nın en büyük ikinci kenti olan Harkov’da “bir dizi gürültülü patlamaya” şahit olduğunu aktardı. Toplumsal medyada paylaşılan imajlarda de Harkov halkının metrolara sığındığı ve güneşin doğuşuyla kenti terk etmek için harekete geçen Harkovluların uzun araç kuyrukları oluşturduğu görüldü.

ABD’li yetkililer, Kremlin idaresinin Donbas bölgesiyle hudutlu olmayan tam ölçekli bir işgal planlamış olabileceği ve işgalin Harkov’dan başlayabileceği konusunda ikazda bulunmuştu. 

MEYDANLARDA İŞGALE KARŞI HAYKIRMIŞLARDI

Rusya sonuna 45 dakikalık uzaklıkta bulunan ve nüfusunun çoğunluğu etnik Rus olan Harkov kenti, iki ülke ortasında sekiz yıldır süren yorucu bir tansiyonun ortasında yer alıyor. 

Harkov, Ukrayna için sembolik kıymeti de olan bir kent. Harkov halkı, her yıl 22 Şubat’ta, Kasım 2013’te başlayan “Euromaidan (Yevromaydan) Protestoları” sonrasında seçilmiş Cumhurbaşkanı Viktor Yanukoviç’in devrilmesini kutluyor. 

Ayrıyeten bugünün bir öteki manası daha var. 2015 yılında Harkov kentinde kutlanan “Milli Birlik” mitingine yönelik düzenlenen bombalı atak sonrasında hayatını kaybedenlerin anıldığı bir gün olma özelliğini taşıyor.

Fakat bu yıl düzenlenen etkinliklere coşkudan çok kaygı hâkimdi. Putin’in Donbas bölgesindeki ayrılıkçıların kurduğu “cumhuriyetleri” tanıdığını açıklaması sonrasına denk gelen şovların organizatörlerinden olan Voloymyr Chistilin, “Herkes bunun bir savaş ilanı olduğunu anladı. Bu kritik ve belirleyici bir andı” tabirini kullanmıştı.

‘SALDIRI ALTINDAYIZ; İKİ TARAFIN DA KANI DÖKÜLECEK!’

Ne var ki kapıya dayanan savaş ihtimaline karşın Harkov kenti halkı düne kadar hayatı olağan akışıyla devam ettirmeye çalışıyordu.

Kentteki alışveriş merkezi, marketler ve semt pazarları epeyce hareketliydi. O kadar ki, yeni evli çiftler kentin tanınan yerlerinde fotoğraf çektirmeye devam ederken, sokaklar beşerlerle doluydu.

Çünkü yaklaşık sekiz yıldır yaşanan gerginliğin sonucunda insanların büyük bir kısmı savaş ihtimalini “kanıksamış” durumda.

Örneğin Washington Post’a konuşan 61 yaşındaki Evgenia Tsegonko, Rus önderin bir saat süren konuşmasını baştan sona dinlediğini söylüyordu. Birçok Ukraynalı üzere o da Putin’in “Modern Ukrayna büsbütün Rusya tarafından yaratıldı” kelamlarına ateş püskürdükten sonra şunları ekliyordu:

“Söylediklerinin gerçekle yakından uzaktan ilgisinin olmadığını düşünüyorum. Sarf ettiği kelamlar, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ihlâl edeceğinin bir ilanı.”

“Saldırı altındayız ve iki tarafın da bu savaşta kanı dökülecek üzere geliyor” diyen Tsegonko, “Elbette işlerin bu duruma gelmesini kimse istemez” sözünü kullanıyordu.

AİLELER TAHLİYE İÇİN HAZIRLIKLARA BAŞLADI

Günlük hayatın akışı olağan biçimde işlese de, mümkün bir tahliye için yavaş yavaş eşyalarını toplamaya başlayanlar da vardı. 

Ayrılıkçıların denetimindeki bölgeye hudut komşusu olan Zolote köyünde yaşayan sekiz çocuklu Yuri ve Svetlana Pechenii çifti de onlardandı. Çünkü çabucak yanında Ukrayna askeri taburu bulunan Zolote köyü Rus kuvvetlerinin harekatında birinci amaç olacak yerler ortasında sayılıyor.

Pechenii ailesi artan top sesleri ortasında eşyalarını toplayıp ve tahliye kararını beklerken, Svetlana, “Son saniyeye kadar burada olacağız” diye konuşuyor; her şeyin âlâ olacağına olan inancını kaybetmediğini vurguluyordu.

“Nereye gitsek?” diye kara kara düşünen Pechenii ailesi üzere birçok aile için ortak bir sorun var: Çocuklarının pasaportlarının bulunmaması nedeniyle yurt dışına çıkamayacak olmak. O nedenle birçok aile bu sıkıntıyı aşmak için günlerdir harıl harıl doküman toplamakla uğraşıyordu.

‘KORKMUYORUM, BU KENT HÂLÂ YAŞIYOR’

Fakat teyakkuz havasının Harkov halkının tamamında geçerli olduğunu söylemek de mümkün değildi. O denli ki, kent merkezinde dolaşan kimi beşerler Putin’in konuşmasının akabinde çantalarını dahi hazırlamadıklarını söylüyordu. Kimileri da ayrılıkçı bölgelerin tanınmasının kendilerini etkilemeyeceğini tabir ediyordu.

Bölge insanlarının büyük bir kısmı, ayrılıkçıları Moskova idaresi tarafından bölgeye yerleştirilen “vekil” güçler olarak görüyor.

Rusya’nın Belgorod kentinde bulunan askeri varlığın kendileri üzerinde ne üzere bir baskı yarattığı sorusuna karşılık veren esnaf Oleksii Marichev “Burayı ele geçirmek isteselerdi çoktan burada olurlardı” yorumunda bulunduktan sonra bu harekâtın ne kadar süratli olacağını göstermek için parmaklarını şıklatmayı da ihmal etmiyordu.  

Olanlar karşısında “Korkmuyorum” diyen Marichev, “Etrafa bakın; bu kent yaşıyor” diye konuşuyordu.