Ukrayna-Rusya savaşı insanlığın en karanlık istikametlerini ortaya çıkartıyor. Yaşanan acıdan uzak durmak için öbür ülkelere sığınan Ukraynalı mülteci bayanlar bu defa de Avrupa’daki fuhuş çetelerinin amacında.
Savaştan kaçan ve Britanya’ya sığınan bayanların istismarcı erkekler tarafından taciz edilmesi dünyada şok tesiri yarattı. Britanya merkezli yayın kuruluşu The Times tarafından yapılan araştırmaya nazaran, “Homes for Ukraine” programı kapsamında Britanya’ya gelen ve tartısı bayanlardan oluşan mültecilere yönelik taciz savları gündeme bomba üzere düştü.
YAPILAN DUYURUNUN AKABİNDE BİRİNCİ 24 SAATTE 200 BİN KİŞİ İSTEKLİ OLDU
Geçtiğimiz ay Britanya hükümeti yeni vize programı kapsamında meskenlerini Ukraynalı mültecilere açan Britanya vatandaşlarına ayda 350 sterlin (yaklaşık 6 bin 750 TL) takviye verileceği açıklanmıştı.
Fotoğraf: AP
Britanya’ya sığınan, yasal durumları meçhul bayanların korunması için başlatılan programın duyurulmasının çabucak akabinde birinci 24 saat içinde 200 bin’den fazla Britanyalı, istekli olarak programa kaydolunca çevrimiçi kayıt sistemi çöktü.
Her şey bundan sonra başladı. Sisteme kayıt yaptıran erkeklerin, Facebook kümeleri üzerinden barınacak bir yer arayan bayanlara müstehcen fotoğraflar ve bildiriler gönderdiği ortaya çıkınca yetkililer alarma geçti.
‘BAŞTAN İTİBAREN YANLIŞTI’
Savaş mağduru bayanlara yönelik ortaya çıkan istismar haberlerinin akabinde muhalefetin okları hükümete çevrildi.
Birinci açıklama, Parlamento üyesi ve İçişleri Kurulunda Emekçi Partisi’ni temsil eden Dame Diana Johnson’dan geldi. Johnson, savaştan kaçan sığınmacılar için düşünülen programı eleştirerek, programın mülteci bayanların istismar edilmesinin önünü açtığını belirtti ve ekledi:
“Bu program, seks tacirleri için bir cins ‘Tinder’ fonksiyonu görüyor.”
Emekçi Partisi’nin Gölge Dışişleri Bakanı vazifesini yürüten parlamento üyesi Lisa Nandy ise plânın başından itibaren risklerle dolu olduğu konusunda hükümeti uyardıklarını söyledi.
“Hükümetin, sığınmacıların toplumsal medya mecraları üzerinden kendilerini tanıtmak zorunda kalmasının türlü riskleri beraberinde getireceğini başından itibaren bilmesi gerekiyordu” diyen Nandy, insani krize karşı hakikaten yardım etmek isteyen şahısların olayların başından itibaren maddi manevi her alanda hayli cömert davrandıklarını belirtti.
Sığınmacıları korumak ve kimliklerini gizlemek için efor sarf edilmesi gerektiğini söyleyen Nandy, “Hükümetin, birinci günden itibaren sığınmacılarla destekçileri yan yana getirmesinin problemlere neden olacağı açıktı” sözünü kullandı.
‘UYGULAMANIN İSTİSMARA AÇIK OLDUĞUNU BELİRTMEMİZ GEREKİYOR’
Mültecilere ait çalışmalar yürüten sivil toplum kuruluşları da sistemin “istismara açık” olduğuna ait raporlar yayımladıklarına işaret ediyor.
İngiltere’de göçmen ve sığınmacı hakları konusunda çalışan yardım kuruluşu Refugee Council’in lideri Enver Solomon ise hususa ait yaptığı açıklamada şunları söyledi:
“Ukraynalı mültecilerin Facebook üzere toplumsal medya uygulamaları üzerinden temasa geçtikleri, ‘güvenli olmayan’ meskenlerde kaldıklarına şahit olduk. Bu kadar çok insanın yardım talepleri bizleri duygulandırsa da hükümetin başlattığı uygulamanın istismara açık olduğunu belirtmemiz gerekiyor.”
Göçmenlerin Refahı için Ortak Kurul yöneticilerinden Zoe Gardner, yaşananlara ait yaptığı açıklamada, “Yaşananlar gösteriyor ki, hükümet uygun bir planlama olmaksızın acil durum karşısında süreksiz tahlillerle günü kurtarmaya çalışıyor. Bu ise kaçınılmaz olarak mültecileri risk altına atıyor” dedi.
‘ÇOK GÜZELSİN; SANA İŞ KARŞILIĞINDA BARINMA SAĞLAYABİLİRİM’
Yaşananları anlatan Ukraynalı bayanlar, inançta olacakları umuduyla sığındıkları Britanya’da yaşadıklarını anlatırken “Homes for Ukraine” programında karşı karşıya kaldıkları tacizleri bir bir sıraladı.
Britanya’ya geldiği birinci günlerde Facebook üzerinden destekçi arayan Alisa Savina, programa başvurduktan sonra şüphelendiği erkeklerden ağır iletiler aldığını söylüyor. Bildirisi yazan şahısların profillerini ve diğer şahıslara yazdıkları iletileri incelediğinde, ne istediğine dair somut bir çıkarım yapabildiğini ekledi.
Savina ayrıyeten, birtakım şahısların kendisine “Çok güzelsin; sana iş karşılığında barınma sağlayabilirim” bildirilerini gönderdiğini belirtti. Savina’ya gelen iletilerden biri ise şu formda:
“Merak ettiğin rastgele bir sorun olursa bana sorabilirsiniz; size yardımcı olurum. Bilhassa senin üzere hoş bir bayan, memnunluğu hak ediyor.”
‘BENİ SEKS PERSONELİ OLARAK GÖREN ERKEKLERLE KARŞILAŞTIM’
Toplumsal mecralar üzerinden gönderilen taciz iletileri o kadar önemli boyutlara ulaştı ki bu durum Ukraynalı bayanların Britanya’dan uzak durmasına da neden oluyor.
Son yapılan araştırmada, bayanların büyük bir çoğunluğunun Britanya’ya sığınmaktan vazgeçtiğini ortaya çıkartıyor.
Kendisine gönderilen bildirilerin içeriğini açıklayan Ukraynalı bir bayan, “Beni seks çalışanı olarak gören ve fotoğraflarım hakkında iğrenç şeyler söyleyen erkeklerle karşılaştım” diyerek karşı karşıya kaldığı makûs deneyimlere değiniyor.
Bir öteki sığınmacı bayan ise Londra’da yaşayan bir mühendisin “Bekarım, yalnız yaşıyorum” diyerek kendisine ileti attığını, akabinde ısrarla yaşadığı yeri öğrenmek için taciz iletileri gönderdiğini söylüyor:
“Bana bekar bir adam olduğunu söyledi ve erkek arkadaşım olup olmadığını ve bir alakaya hazır olup olmadığımı soruyordu. Çok tasa vericiydi.”
Mariupol’den kaçan Anton Ievsiushkin, aldığı taciz bildirilerinden sonra, “Homes for Ukraine” programının suiistimale epey açık bir kampanya olduğunu belirtti ve şunları ekledi:
“Sponsorları savaştan kaçan sığınmacılarla buluşturmak konusunda telaşlıyım. Hiçbir maddi birikimi olmayan problem içindeki bayanlar, bekar anneler ve genç bayanlar açık Facebook kümelerinde kendilerini yardım ararken buluyor. Bu da onları insan tacirlerinin çeşitli suiistimallerine açık hale getiriyor.”
‘ONLARLA YATMAM İÇİN BANA 350 STERLİN ÖDEMEK ZORUNDALAR!’
Bu hususun kamusal alanda epeyce sık lisana getirilmesi ve hatta mizah materyali haline getirilmesi ise hak savunucuları tarafından bilhassa eleştiriliyor.
İngiliz komedyen Alex Belfield’ın geçtiğimiz haftalarda Ukraynalı bayanları cinsel olarak istismar etmekle ilgili yaptıkları müthiş latifeler kamuoyunda büyük reaksiyon topladı.
Katıldığı bir Televizyon programında, “Sadece bir anne ve kızları olsaydı Ukraynalı bir aileyi kabul etmeye istekli olurdum…” diyen Belfield şu tabirleri kullanmıştı:
“Hepsi 40 yaşının altında ve haftanın her günü için sıraya girmeye istekliler. Koşudan sonra bana sevişmek için 350 sterlin ödemek zorundalar ve ben de onlara haftada en az bir gün müsaade vereceğim. Ayrıyeten süresiz mukavele istiyorum.”
Alex Belfield
FACEBOOK İNCELEME BAŞLATTI
Facebook, kelam konusu tezlerin akabinde soruşturma başlatıldığını açıkladı. Şirket, bayanların kendilerini inançta hissetmeleri için istenmeyen açık gereçlerin inceleme altına alındığını duyurdu.
Lakin, toplumsal medya devi tezlere husus olan kümelerin “Topluluk standartlarını ihlal etmediği” noktada kapatılamayacağını da ekledi.
Taciz iletilerine karşın tek ümitleri Facebook kümeleri olan Ukraynalı bayanlar, öykülerini ve yardım arayışlarını paylaşmayı sürdürüyor.
Britanya’da mesken arayan 20’li yaşlarında üç bayan yazdıkları iletide, “Biz üç arkadaşız ve bizi ağırlayacak aile arıyoruz; mesken işlerine yardım etmeye hazırız. Çocukları ve hayvanları çok seviyoruz. Hiçbir makus alışkanlıklarımız yok” diyerek yardım arıyor.
‘DESTEKÇİLER GÜVENLİK SORUŞTURMASINDAN GEÇECEK’
İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, sığınmacıları barındıracak hanelerin istenilen standartlara uyması gerektiği belirtildi.
Sığınmacıları konuk etmek için destekçilerin meskeninin uygun olup olmadığını denetim etmek için mahallî yöneticilerin incelemelerde bulunacağı da duyuruldu.
İçişleri Bakanlığı sözcüsü, “’Homes for Ukraine’ planında destekçi olacak bireyler güvenlik soruşturmasından geçecek. Velhasıl, destekçi olmak ve Ukraynalı sığınmacıları yanınıza almak istemeniz tek başına kâfi değil. Güvenlik denetimleri ve konutun uygunluk durumuna nazaran mültecileri meskenlere dağıtacağız. Ayrıyeten kurumumuz çeşitli güvenlik önlemlerini de hayata geçirmeye hazırlanıyor” açıklamasını yaptı.
‘ONLARA YAPILAN BU MUAMELE EPEYCE UTANÇ VERİCİ’
Britanya’ya gelmek için başvuran 40 bin bireyden 10 binine vize verilirken başkalarının yasal olarak belirsizlikte kalması da önemli tenkitlere neden oluyor.
Britanya’nın doğusunda bulunan Oxfordshire’da yaşayan lokal halk, kasabalarını sığınmacıları karşılamak için hazırladıklarını fakat 39 müracaattan üçünün onaylandığını bildirdi.
Sığınmacıları ağırlamaya hazırlanan kasabada idari işleri koordine eden Polly Vacher, “Mültecilerin şimdi köyümüzde ağırlayamadığımız için ıstırap duyuyoruz. Bu bahiste kendimizi büsbütün çaresiz hissediyoruz zira sığınmacıların vize müracaatları adeta tıkanmış durumda. Onlara yapılan bu muamele hayli utanç verici” tabirini kullandı.
50 yaşında amatör bir pilot olan Bayan Vacher ise, “Sistemimiz en kolay manasıyla karma karışık! Vize programına müracaat için doldurulması gereken 50 sayfalık müracaat formu, ana lisanı İngilizce olan şahısların bile saatlerini alıyor” diyerek, hükümetin sığınmacılara uyguladığı vize programını sert bir lisanla eleştirdi.
The Times’da yayımlanan “Explicit photos sent to Ukrainian refugee women looking for shelter”, The Critic’de yayımlanan “Ukrainian women are at risk in the UK” ve Vice’da yayımlanan “Ukrainian Women Trying to Reach the UK Getting Creepy Messages on Facebook” başlıklı yazılardan derlenmiştir.
