Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy ise Rusya’nın bu karara reaksiyon olarak askeri taarruzları artırabileceği konusunda uyardı.
İkinci Dünya Savaşı’nın akabinde Avrupa ülkeleri ortasında ekonomik ve siyasi birlik sağlamak için kurulan AB’nin şu an 27 üyesi var. Bu üyelerin vatandaşları öteki ülkelerde yaşama ve çalışma hakkına sahipler. Besin, hizmet ve para akışının özgür olduğu birlik, Avrupa’daki yoksul bölgelere ekonomilerini güçlendirmeleri için dayanak de oluyor.
UKRAYNA NEDEN AB’YE ÜYE OLMAK İSTİYOR?
Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy, Rusya güçlerinin Şubat 2022’de topraklarına girmesinden dört gün sonra AB üyeliğine müracaat sürecini başlatmıştı.
Her ne kadar bir an evvel birliğe katılmayı talep etse de süreç yıllar alabilir.
AB’ye katılmanın ekonomik çıkarları var.
Ancak Brüksel merkezli fikir kuruluşu Avrupa Siyaset Çalışmaları Merkezi’nden Dr. Zach Paikin, Ukrayna’nın ana gayesinin iktisat olmadığını belirtiyor. Paikin’e nazaran AB üyeliği, Ukrayna’yı bağımsız, hükümran bir Avrupa devleti haline getirecek.
ÜLKELER AB’YE NASIL KATILIYOR?
Öncelikle Avrupa Kurulu üye olmak isteyen ülkenin aday olmaya uygunluğunu pahalandırıyor.
Ülkede istikrar, demokratik bir hükümet, insan haklarına hürmet ve hür piyasa iktisadının olup olmadığına bakılıyor.
Ukrayna’nın resmen AB’ye aday olması için birliğe üye 27 ülkenin de onayı gerekiyor.
Eğer tüm ülkeler onay verirse, Ukrayna AB’nin tüm kanun ve düzenlemelerini kabul etmek zorunda. Bu ekseriyetle birkaç yıl alıyor.
Son olarak da ülke, öbür tüm üyelerin onaylaması gereken bir katılma muahedesi imzalıyor.
AB’YE ÜYELİK KAÇ YIL SÜRÜYOR?
Bulgaristan, Romanya ve Hırvatistan üzere son katılan ülkelerin tüm üye olma süreci 10 ila 12 yıl sürmüştü.
Arnavutluk, Kuzey Makedonya, Karadağ ve Sırbistan yıllardır adaylar lakin müracaatları şimdi sonuçlanmadı.
Türkiye ise 1999 yılında aday ülke oldu. Fakat üyelik müzakereleri ülkedeki insan hakları konusundaki tasalardan ötürü askıya alındı.
UKRAYNA AB’YE GİRERSE NE OLUR?
- AB’nin yüzölçümü bakımından en büyük ülkesi: 603.550 kilometrekare
- AB’nin en büyük beşinci nüfusu: 44,13 milyon
- Ukrayna’nın GSYH’si 3.724 dolar – AB ortalamasının 9’da 1’i
- Halihazırda AB’nin ithal ettiği tahılın yüzde 30’unu karşılıyor
Ukrayna İştirak Mutabakatı mucibince 2017’den beri AB ülkeleriyle gümrük vergisi ödemeden ticaret yapabiliyor.
AB’nin derin ve kapsamlı özgür ticaret alanına 2016 yılında katıldığından beri Ukrayna, daha az gümrük vergisi ödüyordu.
Adaylığa müracaat hazırlığının bir kesimi olarak Ukrayna halihazırda kendi yasalarında ve düzenlemelerinde AB standartlarına uymak için değişiklikler yapmıştı.
UKRAYNA’NIN ÖTEKİ NE YAPMASI GEREKİYOR?
Avrupa Komitesi Lideri Ursula von der Leyen, Ukrayna’nın “iyi iş çıkardığını” fakat diğer “önemli reformlar” da gerçekleştirmesi gerektiğini söyledi.
Bunlar ortasında hukukun üstünlüğünün sıkılaştırılması, insan haklarının uygunlaştırılması, oligarkların gücünün azaltılması ve yolsuzlukla çaba var.
Ayrıca Ukrayna’da büsbütün hür piyasa iktisadının kurulması gerektiğini söyleyen araştırmacı Zach Paikin, “Ki bu bir post-Sovyet cumhuriyet için hayli zor” diyor.
Ukrayna’yı zorlayacak başka bir nokta da sıkça eleştirilen hukuk sisteminin toparlanması.
AB’NİN YENİ KATILAN ÜYELERE KATKISI
15 yıl evvel AB’ye üye olduğundan bu yana Romanya’nın ulusal geliri üç katına, Bulgaristan’ınki ise iki katına çıktı.
AB, her iki ülkeye de 10 milyarlarca Euro’luk yapısal ve ahenk fonları sağladı. Bu da örneğin yeni yol ve liman imali inşaatları için ekonomik gelişimlerine dayanak oldu.
2014 ve 2020 yılları ortasında Bulgaristan 11,2 milyar; Romanya ise 35 milyar euro aldı.
Yine de Milletlerarası Şeffaflık Örgütü yolsuzluk nedeniyle bu paranın büyük bir ölçünün kaybedildiğini tartışıyor.
Bulgaristan hala listenin en altında yer alırken, Romanya ikinci en yoksul üllkelikten sondan altıncılığa yükseldi.
RUSYA NASIL REAKSİYON GÖSTERİR?
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin Ukrayna’nın NATO üyeliğine uzun müddettir karşı olsa da Ukrayna’nın AB’ye katılmasına karşı olmadığını ısrarla söylüyor.
Ancak Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, bu başvuruyu dikkatle takip edeceklerini zira AB’nin kendi savunma gücünü oluşturmayı düşündüğünü tabir etti:
“Askeri, savunma ve güvenlik bileşenleri tartışılıyor. Biz de doğal ki bunu dikkatlice gözlemliyoruz.”
Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelenskiy ise Rusya’nın bu harekete karşı misilleme yapabileceği konusunda uyardı.
Rusya’dan düşmanca halini arttımasını, bunun da sırf Ukrayna’ya değil öbür Avrupa ülkelerine karşı olabileceğini belirtti.
