Rusya’nın Ukrayna’ya açtığı savaş, silahların önünden zorlukla kaçıp ve kendilerine yeni bir hayat kurmak için uğraş eden insanları da etkiledi. Ülkelerinden kaçıp Ukrayna’ya sığınan Yemenliler, Afganlar ve Suriyeliler, tam savaştan uzağız derken kendilerini yine ateşin ortasında buldu.
‘HER ŞEYİ GERİDE BIRAKTIM’
Ahmed, Yemen’deki savaştan kaçmayı başarmış, Ukrayna’da kendine yeni bir nizam kurmuştu. Ukrayna’nın en büyük ikinci kenti olan Harkiv’de hayata tekrar başlayan 20 yaşındaki genç, geçtiğimiz hafta Rus kuvvetleri yaşadığı kenti kuşatınca yeni konutunu de terk etmek zorunda kaldı.
Evvel kendi ülkesini akabinde da kendine sıfırdan hayat kurduğu Ukrayna’yı terk etmek zorunda kalan mühendislik öğrencisi Ahmed, Avrupa’daki sığınma müracaatlarını etkileyeceğinden kaygı ettiği için tam isminin yayınlanmasını istemiyor ve bir yılı aşkın müddettir yaşadığı kent için, “Burası yaşamak, yerleşmek için şahane bir yerdi. Artık ise her şeyi geride bıraktım” diyor.
‘BEŞ YILDIZLI OTELDE OLDUĞUMU DÜŞÜNMELERİNİ SAĞLADIM’
Ahmed için Polonya hududunu geçmek üç gün sürmüş. Polonya’ya vardıktan sonra Yemen’deki ailesiyle konuşmayı başardığında onları endişelendirmek istemeyen Ahmed, “Beş yıldızlı bir otelde olduğumu düşünmelerini sağladım” diyor.
Ukrayna’da sıkışıp kalma niyeti, Ahmed’i ülkesinde şiddete ve savaşa maruz kaldığındaki günlerden daha ‘sefil’ hissettirmiş. Bunun nedenini ise Ahmed şu sözlerle anlatıyor:
“Yemen’de ailelerimizle bir aradaydık. O denli bir noktadaydık ki artık yaşamak ya da ölmek bizim için kıymetli değildi. Hiçbir şey sorun değildi zira birlikteydik. Fakat Ukrayna’da savaş başladığında çok farklı hissettim. Çok fazla insan tanımıyorduk ve süratli bir çıkış yolu bulamadık.”
Yardım için internet üzerinden bağış kampanyaları düzenleyen gönüllülere nazaran, savaş başladığı sırada Ukrayna’da yüzlerce Yemenli bulunuyordu ve hepsi de Ahmed üzere kendilerine bir hayat kurmaya çalışıyordu.
‘TEKRAR YERLEŞMEKTEN KORKUYORUM’
Her ne kadar başkalarından daha âlâ olduğunu söylese de daima savaştan kaçmak Ahmed’i de sarstı. Almanya’ya giden bir trende Washington Post gazetesine konuşan Ahmed, “Ya bir kere daha yerleşirsem ve işler bir ker daha alt üst olursa diye korkuyorum” dedi.
Ahmed, Almanya’da akrabası ile buluşmayı ve eğitimine orada devam edebilmeyi umduğunu da söyledi.
ALTI AY İÇİNDE İKİNCİ KERE MÜLTECİ OLDU
Kurmaya çalıştığı yeni hayat tabir yerindeyse başına yıkılan bir öbür savaş mağduru ise Masouma Tacik. Taliban’ın Afganistan’da idaresi ele geçirmesinden sonra başşehir Kabil’den Kiev’e kaçmayı başaran Tacik, yalnızca altı ay içinde kendini tekrar mülteci olarak buldu.
Bilgi analisti olan Afgan genç, Kabil’den gelirken yanında getirebildiği bir sırt çantası, birkaç kesim kıyafet ve dizüstü bilgisayarının üzerine yeni bir eşya daha ekleyecek kadar bile yerleşmeye fırsat bulamadan Kiev’den de çıkmak zorunda kaldı.
‘HAYATTA HİÇBİR ŞEYİN GARANTİSİ YOK’
Afganistanlı 23 yaşındaki Tacik, “Kiev’e birinci geldiğimde rahat nefes alabileceğimi hissettim. Artık ise hayatta hiçbir şeyin garantisi olmadığını anlıyorum. Bu yüzden günü olduğu üzere yaşıyorum” diyor.
‘Engellerin ve bürokratik süreçlerin’ kaldırılmasının, tıpkı kendisi üzere hala sığınacak yer arayan insanların yine başlamasına yardımcı olacağını da söyleyen Tacik, “Bu yaşananları kimse hak etmiyor. Afganistan’daki arkadaşlarımı Kabil’de bıraktığım üzere artık de Ukraynalı arkadaşlarımdan ayrıldım. Konutumu kaybettiğimde ve bu ülkeye geldiğimde beni konutlarına kabul eden arkadaşlarım… Onların da güvenliklerinden kaygı ediyorum” diye anlatıyor.
11 YAŞINDAKİ HASSAN’IN DA SAVAŞTAN BİRİNCİ KAÇISI DEĞİL
11 yaşındaki Hassan’ın elinde bir poşet, pasaport ve telefon numaralarının yazılı olduğu kağıtla tek başına Slovakya’ya kaçması geçtiğimiz günlerde bir oldukça konuşulmuştu. Ukrayna’nın doğusundan yola çıkarak 1200 kilometre seyahat eden ve Slovakya’ya ulaşmayı başaran Hassan, annesi yaşlı büyükannesini yalnız bırakamadığı için tek başına kentten ayrılmak zorunda kalmıştı.
Bu, Hassan’ın savaştan birinci kaçışı değildi. Yaklaşık 10 yıl evvel, Hassan şimdi bir bebekken ailesi Suriye savaşından yıllar evvel kaçmıştı. Hassan, bu sefer de Ukrayna’dan ayrılmak zorunda kaldı.
BABALARINI SURİYE’DEKİ SAVAŞTA KAYBETTİLER
Hassan Slovakya’ya sağ salim ulaşınca polisler kâğıtta yazan numaralardan çocuğun Slovakya’da yaşayan kardeşlerine ulaştı. Hassan’ın kız kardeşlerinden Luna, “Birimizin Ukrayna’ya gidip onu alması gerektiğini düşündük fakat bu çok tehlikeliydi. Hassan trene binip tek başına buraya kadar gelebildiği için çok şaşkınım. Onun için çok endişeleniyordum” diye anlatıyor.
Suriye’den ayrıldıklarında Hassan’ın şimdi bebek olduğundan da bahseden Luna, “Çok küçüktü ve o günleri hatırlamıyor. O günleri hatırlamadığı için memnundum zira asla bir savaşa şahit olmasını istemezdim” sözlerini kullanıyor.
Kardeşler, çocukluklarını Suriye’de geçirmiş. Savaş çıktığında ise annelerinin memleketi olan Ukrayna’ya taşınmışlar. Suriyeli babalarının ülkesindeki çatışmalarda ortadan kaybolduğunu da anlatan Luna, “Ama onu hatırlıyorum” diyor.
UKRAYNALI OLMAYANLARA FARKLI MUAMELE YAPILDIĞINI ANLATIYORLAR
Ukrayna’ya eğitim için gelen birçok milletlerarası öğrenci de savaştan kaçmak için çabaladı. Arap, Afrikalı ve Güney Asyalı öğrenciler de dahil olmak üzere sayısız öğrenci ülkeyi terk etmeye çalıştı.
Bu öğrencilerden kimileri Ukraynalı olmayanlara farklı muamele gösterildiğini söylüyor. Savaştan kaçmaya çalışan yabancı öğrenciler, özel otobüslere binmelerine müsaade verilmediğini ya da sondaki askerlerin, Ukraynalıların geçmesine müsaade vermek için onları geri ittiğini anlatıyor.
15 SAATLİK KAÇIŞ SEYAHATİ
Avrupa’ya sığınma müracaatında bulunduğundan soyadının yayınlanmasını istemeyen Mohamed de Yemen’den kaçıp Ukrayna’ya gelmeyi başaranlardan.
Mohamed, yaşadığı kent olan Poltava’nın merkezindeki siren sesleriyle uyandığı gün ülkeden çıkmaya karar vermiş. Akabinde kalabalıklarla dolup taşan tren ve otobüs istasyonlarından geçtiği, kilometrelerce yürüdüğü ve yabancıların yardımları sayesinde yoluna devam edebildiği 15 saatlik bir seyahate başlamış. Mohamed, “Artık bacaklarımı hissetmiyordum. Dehşetten öteki hiçbir şey hissetmiyordum” diyor.
Mohamed evvel Polonya’ya geçmiş. Burada kendisine yardım sunan Polonyalı bir aile ile tanışmış. Polonyalı aile, Mohamed ve uzun süren seyahat sırasında tanıştığı Iraklı arkadaşını Varşova’ya götürmüş.
Yardım karşısında şaşırdığını anlatan Mohamed, “Dürüst olmak gerekirse hiçbir gayretten kaçınmadılar. Karnımızı doyurdular, bize yeni çoraplar bile verdiler” diye anlatıyor.
Mohamed, Poltava’daki anılarından sevgiyle bahsediyor ve şunları söylüyor: “Bu seviyede bir yıkım olabileceğini asla düşünmemiştim. Orada Ukraynalı arkadaşlar edinmiştim. Hâlâ irtibat halindeyiz.
Ukraynalıların göçü iki haftadan kısa bir müddette, 2015 ve 2016 yıllarında yüklü olarak Suriyeli mültecilerin Avrupa’ya tarihi akışına ulaştı. Bununla birlikte Avrupa Birliği, yeni mülteciler için gibisi görülmemiş adımlar attı.Ukraynalılar, Afrika ve Orta Doğu’dan birçok kişiyi arafta bırakan bir sığınma sistemini atlayarak 27 ülkeli blok içinde üç yıla kadar süreksiz müdafaa alabilecekler.
The Washington Post’ta yayımlanan “They left one war and wound up in another: Yemenis, Afghans and Syrians flee Ukraine” başlıklı haberden derlenmiştir.
