Yaptırım tehditleriyle dört bir yandan ‘kuşatma’ altında olan Rusya için çember daralmaya devam ediyor. Neredeyse tüm Batı dünyasını karşısına alan Rusya’ya karşı AB ve BM halini ortaya net bir halde koyarken ABD ve NATO müttefiki olan ülkeler de birer birer bu yaptırımlara katılmak için adımlar atmaya başladı. Rusya’nın karşına getirilen ve dünyanın politik, ekonomik ve sosyolojik manada çehresini değiştirebilecek büyüklükteki yaptırımlarda son durum haberimizde…
BIDEN İMZAYI ATTI!
Rusya’nın Ukrayna’nın doğusundaki Rusya yanlısı ayrılıkçı Donetsk ve Luhansk bölgesini bağımsız ülkeler olarak tanımasının akabinde Batı dünyasında yaptırım senaryoları konuşulmaya devam ederken, birinci somut adım ABD’den geldi. ABD Lideri Joe Biden, Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in “barışı tesis etmek” üzere askeri güç gönderme buyruğu verdiği Donetsk ve Luhansk’la ticari faaliyetleri yasaklayan kararnameyi imzaladı.
Kararname ile birlikte Rusya’nın bağımsızlığını tanıdığı Rusya yanlısı ayrılıkçıların denetimindeki “Donetsk ve Luhansk Halk Cumhuriyetlerine” yatırım uygulanması ve bu bölgelerden ABD’ye direkt ya da dolaylı olarak ithalat ya da ihracat faaliyetinde bulunulması yasaklandı. Kararname kararlarına uymayarak bölge ile ticari ilgiler yürüten kişi ve kurumlara yaptırım uygulanacağı belirtildi.
AB VE İNGİLTERE’NİN KARARLARI BEKLENİYOR
AB Yüksek Temsilcisi Borrell ise AB dışişleri bakanlarının Rusya’ya karşı acil yaptırımlar konusunda bugün karar vereceğini söylemişti. Borrell, Paris’te gazetecilere verdiği demeçte ‘Tedbirler için gerekli olan oybirliğiyle bir karar çıkacağından eminim’ tabirine yer verdi. Kararın kısa müddet içinde açıklanması bekleniyor.
Öte yandan AB Elçileri LPR ve DPR’ye ithalat ve ihracatı yasaklamayı kabul etti.
Bir AB yetkilisinin verdiği kulis bilgisine nazaran birlik yüzlerce bireye yaptırım uygulamayı görüşüyor ve Rusya devlet tahvillerine yönelik yasak tartışılıyor.
AB’den kopmuş olsa da İngiltere de Rusya-Ukrayna krizinde birlikle birlikte saf tutmaya devam ediyor. Başbakan Boris Johnson ‘Rusya’ya karşı derhal ekonomik yaptırım paketi oluşturacağız’ dedi. Johnson’ın bugün parlamentoda bu hususla ilgili bir açıklama yaparak yaptırım listesini paylaşması bekleniyor.
BİRİNCİ SOMUT AÇIKLAMA ALMANYA’DAN
Rusya’nın Donbas’taki iki bölgenin bağımsızlığını tanımasına birinci somut yaptırım kararı ise Almanya’dan geldi. Berlin idaresi Rus doğalgazını Almanya’ya taşıyacak olan Kuzey Akım 2’nin onay sürecini durdurdu. Almanya Başbakanı Scholz, “Rusya’nın atılımından sonra Kuzey Akım 2’ye onay verilemez” dedi. Gazetecilere verdiği demeçte ‘uygulayabileceğimiz öbür yaptırımlar da var’ diyen Scholz, Kuzey Akım 2 boru çizgisi projesini durdurma kararının sadece bir ‘somut’ adım olduğunun altını çizdi.
MASADAKİ BAŞKA YAPTIRIMLAR NELER?
Batılı güçler Ukrayna’nın işgalini durdurmak için Rusya’yı ağır ekonomik yaptırımlar uygulamakla tehdit ediyor.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) senatosu “tüm yaptırımların anası” olarak isimlendirdiği bir tedbirler listesi hazırlıyor. ABD lideri Joe Biden, Rus mevkidaşı Vladimir Putin’in “uygulanacağına kelam verdiğim yaptırımlar üzere yaptırımları daha evvel hiç görmediğini” söyledi.
Birinci somut adımı Almanya Nord Stream 2 için attı
Buna rağmen Batılı diplomatlar, Rusya’yı hazırlıksız yakalamak için hangi cezaların uygulanacağı konusunda açık olmayı reddediyor.
FİNANSAL KISITLAMALAR
Düşünülen bir tedbir, Rusya’yı global bir finansal irtibat hizmeti olan SWIFT sisteminden çıkarmak olabilir. Bu sistem 200’den fazla ülkede binlerce finans kurumu tarafından kullanılıyor. Bu, Rus bankalarının denizaşırı ülkelerde iş yapmasını fiilen çok zorlaştıracak bir atak.
Bu yaptırım 2012 yılında İran’a karşı kullanılmıştı. Ülke kıymetli petrol gelirlerini ve dış ticaretinin büyük bir kısmını kaybetmişti. Ancak bu yaptırımın, bankaları Rus finans kurumlarıyla yakın bağları olan ABD ve Almanya üzere ülkeler için ekonomik bir maliyeti olacak.
Beyaz Saray, bunun Rusya’nın Ukrayna’yı işgaline bir cevap olarak çabucak uygulamaya konmasının pek mümkün olmadığını söylüyor. ABD’nin Ulusal Güvenlik Danışman Yardımcısı Daleep Singh, “Muhtemelen birinci yaptırım paketinde SWIFT’i görmeyeceğiz” dedi.
DOLARDAN MEN
ABD, Rusya’yı ABD dolarıyla yapılan finansal süreçlerden men edebilir. Bu yaptırımla bir Rus kurumunun dolar cinsinden süreç yapmasına müsaade veren rastgele bir batılı firma, ceza ile karşı karşıya kalacak.
Bu, Rusya’nın dünya çapında alıp satabileceği şeylerin son derece sonlu olacağı manasına geliyor. Petrol ve gaz satışlarının birçok dolar üzerinden yapıldığından, bunun Rusya iktisadı üzerinde büyük bir tesiri olabilir.
BORCA ERİŞİMİN KISITLANMASI
Batılı güçler, Rusya’nın milletlerarası borç piyasalarına erişiminin artmasını engellemek için harekete geçebilir. Batılı kurumların ve bankaların Rus tahvillerini satın alma yetenekleri zati kısıtlı – bu kısıtlamalar daha da sıkılaştırılabilir.
Bu, Rusya’yı iktisadını büyütmek için gereksinim duyduğu finansmana erişimden yoksun bırakacak. Ülkenin borçlanma maliyeti yükselebilir ve Rublenin kıymeti daha da düşebilir. Rusya, yabancı yatırımcıların elindeki borç ölçüsünü azaltarak bu yaptırıma hazırlanmıştı.
BANKALARIN ENGELLENMESİ
ABD, kimi Rus bankalarını kara listeye alabilir ve böylece dünya üzerinde rastgele birinin bu bankalarla süreç yapmasını neredeyse imkansız hale getirebilir. Bu durumda Moskova, bankaları kurtarmak ve enflasyonun yükselip gelirlerin düşmesini önlemek için elinden geleni yapmak zorunda kalacak. Bunun Rus bankalarında parası olan Batılı yatırımcılar için de büyük bir olumsuz tesiri olacak.
GAYELİ İHRACAT DENETİMLERİ
Batı, kilit malların Rusya’ya ihracatını kısıtlayabilir. Örneğin ABD, Rusya’ya Amerikan teknolojisi, yazılımı yahut ekipmanı içeren rastgele bir mal satan şirketleri durdurabilir. Bu, bilhassa arabalardan akıllı telefonlara, imalat tezgahlarından tüketici elektroniğine kadar çabucak her yerde kullanılan yarı iletken mikroçiplerin ihracatını sınırlayabilir. Bu durum sırf Rusya’nın savunma ve havacılık bölümlerini değil tüm iktisadını tesirler.
GÜÇ YAPTIRIMLARI
Rusya’nın iktisadı büyük ölçüde denizaşırı gaz ve petrol satışına bağımlı. Satışlar Kremlin için büyük bir gelir kaynağı. Batı, ülkelerin ve şirketlerin Gazprom yahut Rosneft üzere büyük Rus güç devlerinden petrol satın almasını yasaklayabilir.
ABD, Baltık Denizi altında Rusya’dan Almanya’ya uzanan ve Nord Stream 2 olarak isimlendirilen yeni bir gaz boru sınırının faaliyete geçmesini durdurmak için diplomatik gücünü kullanabilir. Boru sınırının inşaatı tamamlandı lakin hâlâ düzenleyici otoriteden onay bekliyor.
ABD Lideri Biden bu hususta, “Size kelam veriyorum, başaracağız” dedi. Lakin Rus gazı üzerindeki rastgele bir kısıtlama, birden fazla doğudan gelen güce bağımlı olan Avrupa genelinde fiyatları artıracaktır.
KİŞİ MAKSATLI YAPTIRIMLAR
Yeni yaptırımlar sırf Vladimir Putin’in ortaklarını değil birebir vakitte Rusya Devlet Lideri’nin kendisi de dahil olmak üzere bireyleri gaye alabilir.
Bu, büyük olasılıkla Ukrayna’ya karşı düşmanlık aksiyonlarının cezalandırılmasını ya da egemenliğini yahut toprak bütünlüğünü tehdit edenlere karşı bir yaptırım olarak tanımlanacak. İlgili bireylerin varlıklarının dondurulması ve seyahatlerinin yasaklanması en mümkün seçenekler. Fakat bu tip yaptırımların birden fazla aslında yürürlükte ve şimdi Rusya’nın yaklaşımını değiştirmedi.
ABD ve Avrupalı güçlerin beklentisi, Rusya’nın seçkinlerinin yabancı ülkelerdeki servetlerine erişememeleri ve çocuklarını Batılı okullarda ve üniversitelerde eğitmemeleri halinde Putin’e baskı uygulayacakları istikametinde.
LONDRA PÜRÜZÜ
Rusya vatandaşlarının Londra’ya yatırım yapmalarını ve yerleşimlerini kısıtlamak için birtakım yaptırımlar uygulanabilir. Rus parasının İngiltere başkentindeki ölçeği o denli bir boyutta ki; buradaki sermaye için “Londragrad” takma ismi kullanılıyor.
İngiltere hükümeti, bu sorunu, insanların paralarının nereden geldiğini anlatmalarını gerektiren “açıklanamayan servet emirleri” tahliliyle aştığını tez ediyor. Lakin bu buyrukların sadece bir kısmı kullanıldı. Birtakım ABD örgütleri Beyaz Saray’ın İngiltere’yi bu hususta daha fazla zorlamasını istiyor.
İngiltere Savunma Bakanı Ben Wallace
BATI İÇİN ZORLUKLAR
Batılı ülkeler, Rusya’nın Ukrayna’ya topyekün işgal başlatması halinde koordineli ve ağır yaptırımlar için planlar hazırladı. Lakin ya Rusya, Joe Biden’ın söylediği üzere, “küçük bir saldırı” yaparsa? Rusya’nın Ukrayna’yı tehdit etmek için askerlerini aylarca kuşatmada tutması ve ülkeyi zayıflatmak için siber taarruzlar başlatması ihtimali de var.
ABD’li ve Avrupalı diplomatlar, Batılı ülkelerin bu senaryolara nasıl cevap verecekleri konusunda hemfikir olmadıklarını söylüyor.
Rusya ile daha yakın ilgileri olan Macaristan, İtalya ve Avusturya üzere birtakım ülkeler, tam bir atak olmaması durumunda, yaptırımları uygulamaya isteksiz olabilir.
Rusya, Çin ve öteki müttefiklerinden dayanak alarak Batı yaptırımlarının tesirini de azaltabilir.
Sonuç olarak, en tesirli ekonomik yaptırımların, onları uygulayanlar için çoklukla yüksek bir bedeli var. Verilmesi gereken ödünler kelam konusu olduğunda Batı’daki tüm ülkeler bunları kabul etmeye istekli değil.
LAVROV MEYDAN OKUDU: RUSYA YAPTIRIMLARA ALIŞKIN!
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Batılı ülkelerin Donetsk ve Luhansk kararından ötürü yaptırımlar uygulamakla tehdit ettiğini hatırlatarak, “Biliyoruz ki bir sebep olsa da olmasa da yaptırımlar her halükarda uygulanacak” dedi.
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, katıldığı bir radyo programında dün akşam Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in Donetsk ve Luhansk’ın bağımsızlığını tanıma kararı ile ilgili reaksiyonları kıymetlendirdi. Ülkesinin aldığı kararın dünyada oluşturduğu tesirden bahseden Lavrov, “Tepki elbette bekleniyordu. Gazeteler, televizyonlar, internet ve toplumsal medyada herkesin ağzında bu husus var” dedi.
Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov yaptırım tehditlerine meydan okudu
Batılı diplomatların yansısını de yorumlayan Lavrov, “Avrupalı, ABD’li ve İngiliz meslektaşlarımız, kelamda Rusya’yı cezalandırma stratejileri için tüm ihtimalleri tüketene kadar durmayacak ya da rahatlamayacaklar. Şimdiden bizi bir dizi yaptırımla tehdit ediyorlar, daha doğrusu yeni verdikleri ismiyle ‘tüm yaptırımların anası’ ile tehdit ediyorlar. Batılı meslektaşlarım tarafından son 10 yılda tüm problemlerde Moskova suçlanıyor ve yaptırımlar uygulanıyor. Buna alıştık” sözlerine yer verdi.
