2002’de “Monster’s Ball” sinemasındaki rolüyle en yeterli bayan oyuncu Oscar’ını kazanan ve bu kategorideki birinci ve tek siyahi aktris olan Halle Berry, yeni sineması “Bruised” ile gündemde. Sinemada başrol oynayan Berry, birinci defa direktörlük koltuğunda oturuyor. MMA (kafes) dövüşçüsü Jackie Justice karakterini oynayan oyuncu, çekimler sırasında iki kaburgasını kırmasına karşın sineması dublörsüz tamamladı. Barbaros Tapan, başarılı oyuncuyla imajlı olarak konuştu ve birinci direktörlük tecrübesinin nasıl geçtiğini sordu.
◊ Dalda 30 yıl… Setlerde geçen çok yıl sonunda direktör olarak yapmak istemediğiniz şeyler hakkında neler öğrendiniz? “Bunu yapmayacağım, sinemamı farklı yöneteceğim” dediğiniz şeyler neydi?
– Yıllar boyunca anladığım tek şey, en âlâ direktörlerin son derece işbirlikçi olduğuydu. Âlâ direktörler sette her departmanın başına inandığı, güvendiği, kendine güvenen, ortak vizyona sahip olduğu bireyleri işe alır. Çekim süreci başladığında, bu insanların işlerini yapmalarına müsaade verirler. Her şeye karışan, düzgün bir idare yapamaz. Başkaları, çalışan herkesi motive eder. Yeterli direktörler herkesi kapsayan bir set ve ortam yaratır. Evet, günün sonunda direktör son kelamı söyler lakin benim şahit olduğum en zeki direktörler her vakit oburlarının fikirlerine açık olan direktörlerdi.
Olağanüstü bir fikrin nereden geleceğini asla bilemezsiniz. Bu yüzden çekimlere başladığımda güvendiğim insanları işe almaya çok dikkat ettim, işlerini yapmalarına müsaade verdim ve onlara kıymet verdim.
◊ Yönettiğiniz birinci sinemada birebir vakitte oynuyorsunuz. Bu çok güç bir şey. Set denetim edilecek, gardıroplara bakacaksınız, kamera, ışık… Sahneyi kurduktan sonra neler oluyordu mesela? Rol için kendiniz prova yaptınız diyelim, sonra direktörden oyuncuya geçme süreci nasıl oluyor?
– İki şey benim için çok değerliydi. Birincisi, her şeyin yanlışsız olduğundan emin olmak. Öteki oyuncularla konuşurdum, uygun olduklarından, başlarının rahat olduğundan emin olup söylemek istedikleri her şeyi dinlerdim. Sonra sahneyi çekerdim. Sette küçük bir meleğim vardı. İsmi Denise Woods. Diyalog koçumuzdu. Çekimlere başlamadan evvel bana gelirdi ve “Tamam Halle, herkes hazır. Sahnedesin lakin oyunculuk yapmıyorsun. Sahneyi yönetiyorsun” ya da “Şimdi aktör ol ve harekete geç” derdi… Sahnede üzerime düşeni yapmalıyım. Rol yapmam gereken sahnelerde direktör şapkamı çıkarır ve bir aktör olduğumu, settekilerin oyuncu arkadaşlarım olduğunu hatırlardım. İçinde olduğum sahnede tek düşündüğüm bir oyuncu olarak performansım olurdu. Onun dışında rastgele sorumluluktan kendimi azat etmek zorundaydım.
Bir oyuncu olarak sahnedeki gerçeğim performansım olurdu.
NASIL YAPTIM HÂLÂ BİLMİYORUM
◊ Bu türlü fizikî bir rolü hem yönetip hem oynamak sıkıntı olmadı mı?
– Nasıl yaptığımı bilmiyorum! O an duyduğum yüksek adrenalinden olsa gerek. Maya Angelou, “İçinizde anlatılmamış bir öyküden daha büyük bir ıstırap yoktur” demişti. Ve ben o noktadaydım. Onu bedenimin dışına çıkarmam gerekiyordu, bu sineması yapmak zorundaydım. Devam etmek zorundaydım. Kıssayı anlatma isteği güç verdi, ateşlendim ve hayır denilmesini reddettim. Neredeyse 10 defa seti kapatmak zorunda kalıyorduk. Zira bağımsız bir iş yaparken bir gün paranız var, bir gün paranız yok. Çok fazla insan bana güveniyordu ve ben bunun olmasına müsaade vermedim…
◊ Olağanda direktör performansı izler, kıymetlendirir. Sahneyi izler kıymetlendirir, yine çeker ya da çekmez. Siz kendinizi yönetirken nasıl bir yol izlediniz?
– İşler yolunda gittiğinde, şayet çekimlerde çok geride değilsek sahneyi çektikten sonra monitörden izlerdim. Performanstan gereksinimim olanı aldığımdan emin olmak için sahnenin bütününe, öteki aktörlere ve kendime bakardım. Şayet görünenden tatmin olmadıysam, “Bir defa daha çekeceğiz” derdim. Gerçek şu ki bu düşük bütçeli bir sinema olduğu için sahnelerin birçok bir seferde çekildi.
Bazen geri dönüp bakmak kıymetli bile değildi, zira bütçemiz yüzünden olduğu kadarıyla devam etmek zorunda kalıyorduk.
◊ Karakteriniz Jackie Justice hakkında konuşalım. Jackie Justice’in aslında sizin üzere görünmediğini okudum. Jackie Justice olma seyahatinizi merak ediyorum?
– Hayır, Jackie Justice bana benzemiyordu. 24-25 yaşında beyaz, İrlandalı Katolik bir bayandı. Senaryoyu okuduğumda kıssa beni çok etkilemişti. Bu yüzden yapımcılarımızı kıssayı bana benzeyen biri için tekrar hayal edebileceğime ikna etmem gerekiyordu. Yapımcılarımız, “Evet, karakteri kendin için yine hayal edebilirsiniz” dedikleri vakit müellifimiz Michelle Rosenfarb ile oturup olağanüstü bir süreç geçirdim. Bu, ben sinemanın direktörü olmadan önceydi. O noktada yalnızca aktristim. Michelle benimle oturdu ve öyküyü onunla birlikte tekrar tasarlamama müsaade verdi.
Senaryo revize edildikten sonra üretimcilere gittim ve “Tamam, kıssayı tekrar hayal ettik” dedim ve bana “Tamam artık direktör bul” dediler.
30 YILDIR KESİMDEYİM SON 3 YILDA GÜCÜME ULAŞTIM
◊ Kesimde ırkçılığa ve ayrımcılığa karşı yeni kurallar getirildi. Size nazaran ne kadar yol alındı, daha neler yapılması lazım?
– Birçok farklı alanda denklik ve eşitlik talep etmekten suçluluk duymuyoruz artık. Geçmişte tahminen de kendimizi gereğince uzman hissetmiyorduk. Hak ettiğimizi bildiğimiz şeyler için konuşmuyorduk. Siyahi bir bayan olarak, son 2-3 yılda, tüm hayatım boyunca hissettiğimden daha güçlenmiş hissediyorum.. Neredeyse 30 yıldır bu kesimin içindeyim. Son iki yahut üç yılda kendi gücüme ulaştım. Yapmak istediklerimi yapabiliyorum, meslektaşlarımla, beyaz erkek meslektaşlarımla birebir haklara ve fırsatlara sahip olmayı isteyebilirim artık. Tartışma için değil, hak ettiğimizi talep etmek için. Bir sesimiz var; duyulması gerekiyor. Üretimci olarak gayem daha evvel hiç anlatılmamış ‘siyah kadın’ kıssaları anlatmak.
BİZİM ÖYKÜMÜZÜ BEYAZ BAYAN VE ERKEKLER ANLATAMAZ
◊ Kesimde oyuncu olarak birçok pürüzü yıktınız kapıları açtınız. Direktörlük yeni bir alan. Bu tecrübeden sonra direktörlük devam etmek istediğiniz alan diyebilir miyiz?
– Gelecekte ne olacağını bilmek sıkıntı lakin şunu söylemeliyim. Bizim siyah bayanların kıssalarını anlatmaya devam etmemiz gerektiğini biliyorum. Bizim öykülerimiz erkekler, beyaz erkekler ve beyaz bayanlar tarafından anlatıldı. Kendi merceğimizden kendi öykülerimizi anlatmaya devam etmemiz değerli. Bizim öykülerimiz de sanatın bir kesimi olmalı. Bu bizi daha derinden anlamaları için fırsat tanıyor. Umarım yine kamera gerisine geçme ve tutku duyduğum öteki bir öyküyü anlatma fırsatım olur.
Halle Berry, hem yönetip hem başrol oynadığı “Bruised” sinemasında kafes dövüşçüsünü canlandırıyor…
OFİSİN KORİDORLARINDA MECNUN ÜZERE KOŞTUM
◊ O noktada mı karar verdiniz direktörlük koltuğuna oturmaya?
– Hayır, direktör bulmaya çalıştım ve birçok bayanla konuştum zira kıssayı anlatacak kişinin bir bayan direktör olması gerektiğine karar verdim. Fakat sorun şuydu ki kıssayı benim gördüğüm formda tasvir edemiyorlardı. Tüm ögeleri tam olarak anlayamadılar. Kıssanın drama kısmını gördüler ancak dövüş tarafını anlamadılar ve kaçındılar. Bir gece konuta gittim perişan halde “Tanrım, bu kıssaya bir sinema direktörü bulamıyorum” diye düşündüm. Akabinde sevgili arkadaşım Elaine Goldsmith-Thomas “Neden sen yapmıyorsun” dedi. “Ben mi, yapamam, daha evvel hiç sinema yönetmedim” dedim… “Kesinlikle yapabilirsin, bu öyküyü biliyorsun, karakterleri biliyorsun. Tek yapman gereken yapabileceğine inanmak” dedi. Sonra bu mevzu hakkında uzun uzun düşündüm ve kendime “neden yapmayayım” dedim. Yapımcımızla buluştum, daha ağzımdan çıkmadan “evet yönetebilirsin” dedi. Ofisin koridoruna koştum ve ciğerlerimin patlayana kadar “Bir sinema yöneteceğim” diye bağırdım. En manalı anlardan biriydi.
◊ Bu sinema aracılığıyla söz etmek istediğiniz birçok husus var. Neler bunlar?
– Kuşaklar uzunluğu yaşadığımız acılardan bahsetmek sahiden kıymetliydi. Bizi büyüten köklerden. Bilhassa siyahi toplulukta bazen bunları gömeriz ve acı çekeriz. Suistimallerden, başımıza gelen olaylardan bahsetmiyoruz, üstünü kapatıyoruz. Üstünü kapattıklarımız, hayatımız boyunca yaptığımız ve yapamadığımız her şeyi belirler meğer ki. Jackie’nin ilerlemesini, anne olmasını göstermek değerliydi. Kendisi annesinden anneliği yaşamadığı için, içindeki o şeytanla yüzleşmesi ve süreci başlatması kıymetliydi.
