Günlerdir korkulan oldu ve Rusya bugün sabah saatlerinde Ukrayna’ya girdi. Ülkenin dört bir yanındaki kentlerden patlama sesleri gelirken, Rus güçlerinin bilhassa Ukrayna’nın hava savunma sistemlerini ve komuta-kontrol noktalarını gaye aldığı tarafında haberler geliyor. Analistler ise Rus Genelkurmayı’nın işgal kararını bir günde almadığına, Ukrayna’yla ilgili planların en azından bir yıldır gündemde olduğuna işaret ediyor.
Biraz geriye dönüp bakarsak, Rusya’nın geçtiğimiz yıl “silahlı kuvvetlerin modernleştirilmesi” planı kapsamında yedekteki askerlerini seferber etmeye başlaması ve Ukrayna’ya yönelik telaffuzlarını sertleştirmesi işgalin birinci ayak sesleri olarak tasaya yol açtı. Moskova’nın 2021 yılı boyunca Ukrayna hududundaki topraklarına yığınak yapması, Akdeniz’deki savaş gemilerini Karadeniz’e çekmesi, buralarda sık sık büyük çaplı tatbikatlar düzenlemesi, son olarak da Belarus’la askeri iş birliğinin artırılacağı tarafında açıklamalar yapması sonucu Batılı istihbarat kurumları alarma geçti.
Gerçekten geçtiğimiz yıl Aralık ayında ABD basınında yer alan bir istihbarat evrakında de Rusya’nın 2022 yılı başlarında Ukrayna’ya girmeyi planladığı belirtiliyordu. ABD istihbaratına ilişkin evrakta Kremlin’in Ukrayna hududundaki topraklarında dört başka noktada yaptığı yığınaklara dikkat çekilerek, Rusya’nın tıpkı anda birden fazla cepheden taarruz düzenleyebileceği ihtimali üzerinde duruluyordu.
Belgeyi yayınlayan Washington Post gazetesine isminin açıklanmaması kaydıyla konuşan bir Beyaz Saray yetkilisi, “Rusya 2022 başlarında ilkbahar aylarında Ukrayna hudutlarında gerçekleştirdiği geniş kapsamlı tatbikatların iki katı büyüklüğünde bir güçle Ukrayna’ya operasyon düzenlemeye hazırlanıyor” sözlerini kullanıyordu.
SİLAH VE EKİPMANLARI CEPHEDE BIRAKTILAR
İstihbarat evrakında ayrıyeten Rus güçlerinin tatbikat bölgelerinde kullandıkları ekipmanları alanda bıraktıkları, bunun da Ukrayna’ya yönelik bir akında Rusya’nın süratli hareket etmesine yer hazırlayacağı vurgulanıyordu.
Birebir haberde ismi açıklanmadan görüşlerine yer verilen bir Ukraynalı yetkili de Rusya’nın 2021 başlarındaki hudut tatbikatlarını “bir işgal provası” olarak nitelendirerek şu sözleri kullanıyordu: “Rus askerleri sonlarımızın yakınlarında taarruz kümeleri oluşturma, seferberlik tedbirleri, lojistik dayanak kümeleri ve kıymetli askeri ögelerin havayolu dahil çeşitli kanallarla nakliyesiyle ilgili meselelerini çözmüş oldu.”
Hücum öncesi harita bu haldeydi
RUSYA YILLARDIR HAZIRLIK YAPIYOR
Özetle Rusya en azından bir yıldır bugünler için hazırlık yapıyor. Hatta daha geniş bir çerçeveden bakarsak, Rusya’nın hazırlık sürecinin başlangıcını 2000’lerin ortalarına kadar götürmek mümkün. 2008’de Güney Osetya ve Abhazya’da ve 2014’te de Kırım’da yaşananlardan elde edilen tecrübeleri de Moskova’nın hazırlık sürecinin bir modülü olarak görmek gerek.
Bütün bu hazırlıkların sonucunda bugün Rusya, Ukrayna karşısında, en azından kâğıt üzerinde, açık bir üstünlüğe sahip. Nitekim ABD merkezli fikir kuruluşu Silverado Policy Accelator’ın Rusya doğumlu lideri Dmitri Alperovitch de Twitter’da bu hususa dikkat çekerek, “Rusya Genel kurmayı bu işgali en az bir yıldır tahminen daha uzun müddettir planlıyor. Ukrayna ise doğaçlama karşılık vermeye çalışıyor. Bu adil bir savaş olmayacak” yorumunu paylaştı.
Nitekim de 144 milyon nüfuslu Rusya ile 44 milyonluk Ukrayna’nın askeri varlıklarına yakından baktığımızda yalnızca insan gücü açısından değil, silah ve mühimmat manasında da büyük farklar ortaya çıkıyor. İşte ayrıntılar…
RUSYA
İngiliz Telegraph gazetesinin aktardığına nazaran, 900 bin kişilik etkin askeri gücüyle dünyanın en büyük dördüncü ordusuna sahip olan Rusya, 10 yılı aşkın müddettir savunma dalına büyük harcamalar yaptı. 2000’de 141 milyar ruble olan savunma bütçesi, 2021’de 3,1 trilyon rubleye ulaştı. (26 Şubat prestijiyle, 1 Türk lirası 6,21 Rus rublesine denk geliyor.) Rusya’da kişi başına düşen savunma harcamalarının meblağı ise hala İngiltere, Çin, ABD üzere ülkelerin gerisinde.
Başka yandan birebir devirde alandaki çağdaş silahların oranını yüzde 12’den yüzde 71’e çıkaran Moskova’nın elinde hala Batı’daki üzere son teknoloji silahlar yok tahminen. Fakat sık sık gerçekleştirilen askeri tatbikatlar sayesinde, Rus ordusunda vazife yapan askerler, çatışmaya hiç olmadığı kadar hazırlar. Örneğin bir Rus savaş pilotu her yıl ortalama 100 saat uçuş yaparak her türlü hava şartında gayret edebilir hale geliyor.
HUDUTTAKİ YIĞINAKLARDA NELER VAR?
Aylardır Ukrayna hududundaki topraklarında ve Belarus’ta yaptığı yığınaklar, Rusya’nın mekanize gücünü de ortaya koydu. Son olarak gün Donbas bölgesinde ilerleyen Rus güçlerinin kullandığı T-72 tanklarının şaseleri kullanılarak üretilen Sovyet periyodu IMR-2 istihkam araçları, 120 milimetrelik Howitzer D-30 ağır silahları ve asker taşıma maksatlı kullanılan Kamaz 4310 kamyonları dikkat çekti.
Hudut yakınlarındaki yığınaklarda ayrıyeten BM-30 Smerch (Kasırga) ağır çoklu fırlatma roket sistemi de yer alıyordu. Saatteki suratı 65 kilometreyi bulabilen tekerlekli araçlar üzerine yerleştirilmiş bu roket sistemler, 300 mm kalibredeki roketleri 850 kilometre uzağa gönderebiliyor.
Rusya’nın elinde ayrıyeten asker taşıyabilen ve tank savar füzeleri ateşleyebilen BMP piyade araçları ile Msta-S kendinden tahrikli howitzer’ler de bulunuyor.
9K720 İskender (ya da NATO kod ismiyle SS-26 Stone) olarak bilinen hareketli kısa menzilli balistik füze sistemleri de Rusya’nın sona taşıdığı silahları ortasında. Bu sistemlerin her biri iki füze ateşleyebiliyor. 4 ton ağırlığındak bu füzelerin menzili 480 kilometrenin üzerinde.
ESKİ TEKNOLOJİ HEM AVANTAJ HEM DE DEZAVANTAJ
Bu ekipmanların bir kısmı epeyce eski teknolojiyle çalışıyor. Ne var ki içinde bulunduğumuz şartlarda bu Rusya için bir dezavantaj değil. Tersine fazla sofistike olmayan bu silahlar çok fazla bakım ve takviye gerektirmediğinden, uzun vadeli operasyonlarda dayanıklılık faktörüne katkıda bulunuyor.
Lakin örneğin 1980’lerde üretilmiş ve zırhları günümüz silahlarına karşı gereğince kuvvetli olmayan IMR-2 istihkam araçlarının bir hücum halinde önden ilerlemesi de kelam konusu değil. Tıpkı halde birinci defa 1960 yılında Sovyetler Birliği kullanılan D-30 howitzer’ler de hayli eski teknolojiye sahip. Lakin güçlü yapıları ve 20 kilometrelik menzilleriyle bu araçlar da alanda Rus ordusuna kıymetli bir güç katıyor. D-30’ların en büyük dezavantajı ise yalnızca sabit bir noktadan ateş edebilme kapasiteleri. Yani çağdaş radarla tespit edilen bir D-30 atış yaptıktan sonraki 5 dakika içinde füzelerle ya da ağır silah ateşiyle vurulma riskiyle karşı karşıya.
RUS TAKTİĞİ EVVEL FÜZE SONRA KARA
Typhoon-K olarak da bilinen Kamaz’lar ise arazi performansları hayli yüksek olan lojistik araçlar. Askerleri silahlardan ve toprağa gömülü mayınlardan muhafaza gücü de hayli yüksek olan Kamaz’lar her türlü yerde hareket yapabiliyor, 1,5 metre derinliğindeki ırmaklardan çarçabuk geçebiliyor ve neredeyse 28 tonluk yüküne rağmen 30 derece eğimli yerde bile rastgele bir özel hazırlık olmadan ilerlemeye devam edebiliyor.
Rus ordusunun geçmişteki operasyonlarına baktığımızda, öncelikle maksatların füze ve ağır silah ateşiyle dövüldüğünü, akabinde karadan akın başlatıldığını görüyoruz.
Başka yandan Azov Denizi’nde ve Karadeniz’de de geniş kapsamlı tatbikatlar gerçekleştiren Rusya, Akdeniz’deki büyük çıkarma gemilerini geçtiğimiz günlerde Karadeniz’e yönlendirmişti.
UKRAYNA
Telegraph’a nazaran, Ukrayna’nın halihazırdaki etkin asker gücü ise 361 bin bireyden oluşuyor. Yani insan gücü manasında fark çok büyük. Lakin Ukrayna ordusu 2014 yılında Kırım’ın işgalinde bozguna uğradıktan sonra kendini yenilemek için değerli adımlar attı. Ordunun yükü hafifletilirken direnci ve dayanıklılığını artıracak tedbirler alındı.
Üstelik Donbas bölgesinde 8 yıldır Rusya dayanaklı ayrılıkçılarla savaşan Ukrayna askerleri bu süreçte deneyim de kazandı.
Ukrayna Devlet Lideri Volodimir Zelenski’nin geçtiğimiz günlerde imzaladığı bir kararnameyle silahlı kuvvetlere 100 bin asker alındı. Ayrıyeten ordu mensuplarının maaşlarına da artırım yapıldı. Bu adımlarla Rusya karşısındaki açık dezavantajların bir noktaya kadar eşitlenmesi amaçlandı.
UKRAYNA’NIN KUMANDANLARI DA BİREBİR EĞİTİMİ ALDI
Ukrayna’nın generalleri tıpkı Rus mevkidaşları üzere Sovyet tedrisatından çıkmış isimler. Dolayıısyla Moskova’nın benimsediği yıldırıcı ağır silah ateşi stratejisine yargıçlar.
Dahası Ukrayna’nın elinde de Rusya’daki üzere Sovyetler periyodundan kalma eski fakat sağlam silahlar bulunuyor. D-30 Howitzerler, Grad ve Smerch çoklu füze fırlatma sistemleri, T-64, T-72 ve T-80 tankları Ukrayna’nın da cephaneliğinde yer alan araçlar ortasında.
Ukrayna’nın piyade güçlerinin elindeki silah ve gözetici ekipmanın ise Rusya’dakine kıyasla daha çağdaş olduğunu söylemek mümkün. İngiltere ve ABD’nin gönderdiği N-LAW ve Javelin tank savar füzeleri Ukrayna askerlerinin en kıymetli silahlarından.
Lakin yeniden de ağır silahların sayısı ve menzili ile füze rampaları manasında Rusya Ukrayna’nın çok ilerisinde. Örneğin İskender füzeleri karşısında Ukrayna’nın verebileceği güçlü bir yanıt bulunmuyor.
UKRAYNA HAVA SAVUNMASINDA ZAYIF
En büyük fark ise hava savunma sistemlerinde. Ukrayna burada da Sovyetler periyodundan kalma S-300 ve BUK üzere teknolojilere bel bağlamış durumda.
analistlere nazaran, bu sistemler Ukrayna’nın hava alanı üzerinde uçacak Rus savaş uçaklarına karşı bir tehdit oluşturabilir. Lakin Ukrayna’nın elinde ülke topraklarının her yerini koruyacak sayıda savunma sistemi bulunmuyor. Üstelik bu teknolojiler çağdaş sistemlerin sunduğu füze savar kapasitesinin de gerisinde kalıyor.
Batı son periyotta Ukrayna ordusuna omuzdan ateşlenen Stinger füzeleri de gönderdi. Fakat bu silahlar da siperlerdeki askerleri Rusya’nın ağır hava hücumlarına karşı korumak için kâfi olacak üzere görünmüyor.
NATO GÜÇLERİ
Ukrayna bir NATO üyesi değil, münasebetiyle paktın Ukrayna’yı Rusya’ya karşı savunmak üzere bir mecburiliği yok. Fakat Rusya’ya komşu üyelerinde bulunan ve ileri güçlendirilmiş cephe olarak isimlendirilen kuvvetleriyle NATO da bölgede bir askeri varlığa sahip Estonya, Letonya, Litvanya ve Polonya’da bulunan NATO güçleriyle alakalı olarak paktın internet sitesinde şu tabirler yer alıyor:
“Estonya’da İngiltere, Letonya’da Kanada, Litvanya’da Almanya, Polonya’da da ABD’nin liderlik ettiği bu birlikler, güçlü ve çatışmaya hazır kuvvetlerdir. Transatlantik bağının gücünü sergileyen bu birlikler, bir müttefike yönelik atağın tüm ittifaka yapılmış üzere görüleceğinin en açık işaretidir.”
The Washington Post’un “Russia planning massive military offensive against Ukraine involving 175,000 troops, U.S. intelligence warns” ve The Telegraph’ın “How Ukraine’s compact armed forces compare with Russia’s vast military” başlıklı haberlerinden derlenmiştir.
