Rusya Ukrayna savaşının 7’nci günü yaşanırken sıcak çatışma hali her geçen gün artarak sürüyor. Ayrıyeten Ukrayna’ya milletlerarası dayanakta de gelişmeler yaşanıyor. Kiev’deki sığınağından dünyaya seslenen Ukrayna Başkanı Zelenski, ateşkes görüşmelerinin ciddiye alınabilmesi için akınların durdurulması gerektiğini bir sefer daha lisana getirdi. Öte yandan savaşa dâhil olmasından korkulan Belarus da sondaki birliklerinin sayısını iki katına çıkarma kararı aldı.
Pekala savaşın bir haftasını haritalar üzerinden kıymetlendirecek olursak şu ana kadar neler yaşandı?
Aylardır Ukrayna sonundaki topraklarında askeri yığınak yapan Rusya, 24 Şubat sabahı prestijiyle üç farklı taraftan Ukrayna’ya askeri taarruz başlattı. Rus askerleri kuzeyden Kiev istikametinde doğudan ise Donetsk, Luhansk ve Harkov’a hakikat ilerledi. Güneyde de Kırım’dan üst gerçek ilerleyerek iki kenti işgal etti.
Aşağıdaki haritada Rusya’nın savaş başlamadan evvelki bir hafta boyunca Ukrayna etrafında attığı adımları görüyorsunuz. Ruslar, ülkenin kuzeyi ve doğusunda askeri birlikleriyle konuşlanırken, Ukrayna’nın denizle olan temasını kesmek için de Kırım ve etrafında gücünü artırdığı görülüyor.
İki ülke ortasındaki durumu sıcak çatışmaya götüren olayda birinci adım ise Rusya Devlet Lideri Putin’den geldi. Putin, Donbas bölgesinde Donetsk ve Luhansk’daki Rusya dayanaklı isyancıların denetimindeki kısımların “Bağımsız ülkeler olarak tanınma” talebini kabul ettiklerini açıklamasıyla ipler bir anda gerildi.
23 Şubat gecesi Putin, Ukrayna’nın Donbas bölgesinde “Özel bir askeri operasyona” başladığını duyurdu. Birinci olarak Ukrayna’ya kuzeybatıdan giren Rus askeri birlikleri evvel eski Çernobil Nükleer Santrali’ni ele geçirdi.
Hususa ait toplumsal medya hesabından açıklama yapan Ukrayna Devlet Lideri Vladimir Zelenskiy, “Rus işgalci güçleri Çernobil Nükleer Güç Santrali’ni ele geçirmeye çalışıyor. Askerlerimiz 86 yılındaki trajedinin tekrar yaşanmaması için can veriyor. Bu tüm Avrupa için savaş ilanıdır” sözlerini kullandı.
Bu açıklama sonrası daha da sert bir biçimde ilerleyen Rusya, bölgede hâkimiyeti ele aldı. Ukrayna idaresi de Çernobil Nükleer Santrali’nin denetimini kaybettiğini açıkladı. Daha sonrasında da Ruslar Kiev’e gerçek ilerlemeye başladı ve Rus Özel Kuvvetler günün sonunda başşehre yaklaştılar.
Akabinde da Harkiv, Kramatorsk, Mariupol, Mykolaiv, Odessa ve Donbas‘ta patlamalar olduğu bildirildi. Hatta Ukraynalı yetkililer, Rusya’nın Mariupol’a asker indirdiğini ve Kiev, Harkiv ve Dnipro’daki havalimanlarına, askeri karargâhlara ve askeri depolara seyir füzeleri ve balistik füzeler fırlattığını açıkladı.
24 Şubat’ta başlayan Rusya Ukrayna savaşının yedinci gününde en şimdiki harita bu şekilde… Görüldüğü üzere Ukrayna’nın kuzeyi, doğusu ve güneyinde işgaller devam ediyor.
UKRAYNALILARIN KİEV’DEKİ DİRENİŞİ RUSLARI ŞAŞIRTTI
Rusları en çok şaşırtan ise Kiev’de karşılaştığı direniş oldu. Bilhassa Ukrayna’ya kuzeydoğudan giren Rus güçler, Kiev yolu üzerinde bulunan Çernihiv kentinde ağır direnişle karşılaştı ve kayıplar verdi. İkinci gün ise Rus birlikleri bu sefer Dinyeper Irmağı boyunca kenti kuşatmaya çalıştı.
Savaş Araştırmaları Enstitüsü’ne nazaran ırmağın batısında, Ukrayna birlikleri 25 Şubat’ta çekildi ve Hostomel Havaalanı Rus birlikleri tarafından ele geçirildi. Lakin Ukrayna birlikleri, havaalanının pistini tahrip ederek kullanılamaz hale getirdi.
25-27 Şubat ortasında ise Rusya, Kiev’i füze hücumlarıyla bombaladı ve birlikler kuzeybatıdan kente girmeye başladı. Kuzeydoğudan gelen kuvvetler de Dinyeper Irmağı’nın doğu kıyısı boyunca ilerleyerek başşehre yaklaştı. 28 Şubat’ta çekilen bir uydu imgesine nazaran Rusların ilerleyişini durdurmak için Ukrayna Ordusu, bölgedeki birkaç köprüyü yıktı. Kiev’de gösterilen direniş, Rusları biraz olsun şaşırtsa da geri çekilmek için kâfi olmadı.
Aşağıdaki haritada da göreceğiniz üzere Rus kuvvetleri Kiev’in doğusunda Ukraynalı askerler ve orduya yardım eden gönüllüler tarafından durduruldu. Rus kara birlikleri buna yanıt olarak Dinyeper Nehri’nin batı kıyısından Kiev’e girmeye çalıştı. Direnişle karşılaşsalar da başarılı oldular. Bu bölgede çatışmalar devam ediyor.
RUSLAR YANLIŞ STRATEJİ Mİ İZLİYOR?
‘Rus birlikleri kendilerini sabote ediyor’
Kiev’de hiç hesap etmedikleri biçimde direnişle karşılaşan Ruslar için Savaş Araştırmaları Enstitüsü’nün önde gelen Rusya analistlerinden biri olan Mason Clark’ın Insider’a yaptığı açıklama çok dikkat alımlı. Clark, “Rusya Ukrayna’yı hafife aldı. Ukrayna ordusunun çok çabuk çökeceğini düşündü fakat karşısında yüksek bir morale sahip bir ordu buldu. Ruslar bence bu taarruzu çok makus bir formda yürütüyor. Yeni desteklerle farklı stratejiler geliştirebilirler” dedi.
İsveç Savunma Üniversitesi’nde savaş çalışmaları kısmında profesör olan Henrik Paulsson ise “Rusların Kiev’e 48 saat içinde ulaşmaları değerli olsa da sonrasında atılan adımlar askeri stratejik olarak çok da hakikat değil” dedi. “Böylesi bir savaşta tanklar, piyadeler ve uçak üzere askeri gücün farklı ögeleri, tıpkı anda ve tamamlayıcı bir biçimde hareket etmeliydi” diyen Paulsson Ruslar açısından süreci şu halde kıymetlendirdi:
“Rus birlikleri tarafından sistematik formda silahlar kullanıldığını görmedik. Bunun yerine, görüldüğü kadarıyla kâfi dayanak yahut lojistik planlaması olmadan, havadan keşif uçuşları yaparak saldırmak. Karaya adım bastıklarında da direnişle karşılaşıyorlar ve Ukraynalıları çok geri itemiyorlar”
Ayrıyeten New York Times’da yer alan bir habere nazaran, ismi açıklanmayan üst seviye bir Pentagon yetkilisi, Rus birliklerinin çatışmadan kaçmak için kendi kendilerini sabote ettiklerini söyledi. Yetkili, Rus birliklerinin birçoklarının genç ve savaşta tecrübesiz olduğunu, yiyecek ve yakıt kaynaklarının azaldığını, askerin moralinin düşük olduğunu belirtti ve ekledi: “Araçlarının akaryakıt depolarında kasıtlı olarak delikler açıyorlar.”
UKRAYNA’YI BEKLEYEN TEHLİKE: MÜHİMMAT
Başka taraftan savaşın şu ana kadar ki sürecini New York Times’a kıymetlendiren analistlerin ortak görüşü ise Ukrayna ordusunun elindeki mühimmatın bir hafta içinde tükenmeye başlayacağı istikametinde. Bilhassa Ukrayna’nın Kiev’de bu formda çok fazla direnemeyeceklerini düşünen analistler, ilerleyen günlerde Rus işgalinin gayesine ulaşma sürecinin hızlanabileceğinin altını çiziyor.
TELEVİZYON KULESİ BOMBALANDI
Ukraynalılar Kiev’de direnişini sürdürse de Ruslar şu anda kente hava ataklarını artırmış durumda. 1 Mart’ta Rusya Dışişleri Bakanlığı’nın “Kiev halkı bağlantı kulelerinden uzak dursun” açıklamasından çabucak sonra Rusya, başşehir Kiev’deki televizyon kulesini maksat aldı.
Baz istasyonları, televizyon ve radyo vericilerinin yanı sıra internet ve teknolojik altyapıların bulunduğu televizyon kulesine düzenlenen atak sonrası bölgedeki siviller panikle kaçmaya başladı. Ukrayna Acil Durumlar Servisi tarafından yapılan açıklamada ise taarruzda birinci belirlemelere nazaran 5 kişinin hayatını kaybettiği, 5 kişinin de ağır yaralandığı açıklandı.
Sovyetler Birliği periyodunda yapılan 385 metre yüksekliğindeki televizyon kulesi, kentin sembol yapıları ortasında bulunuyor. Bu ataktaki maksadın ise kentteki televizyon yayınlarını kesmeye yönelik olduğu düşünülüyor.
Aşağıdaki haritada son üç günde Kiev’de yaşananları görüyorsunuz. 1 Mart itibariyle Ruslar kentin doğusuna gerçek hareket etmeye başladı.
HARKİV’DE BELEDİYE BİNASI VURULDU
SON 24 SAATTE 21 SİVİL HAYATINI KAYBETTİ
Rusya, Ukrayna’nın en büyük ikinci kenti olan Harkiv’de de ilerlemeyi sürdürüyor. Bu bölgede çatışmalar bilhassa Tsyrkuny köyü yakınlarında ağırlaşmıştı. Artık ise kentin daha da iç kesitlerine hakikat uzamış durumda… Ancak müzakere görüşmeleri olduğu gün kent çok sakindi lakin gece saatlerinde yeniden bombalamalar yaşandı.
Harkiv Valisi Aleg Sinegubov 28 Şubat’ta yaptığı açıklamada, Rusya’nın savaş kabahati işlediğini söz ederek, “Şehrin merkezindeki hastaneye ve üniversiteye düştü. Sivil beşerler eczaneye, markete gidiyorlardı. Ortalarında çocuklarında olduğu siviller hayatını kaybetti” dedi.
Hava akınında çok katlı binaların da ziyan gördüğünü aktaran Sinegubov, “Hala birçok insan yığınların altında. Bu şekil hareketler savaş kabahatidir ve en sert formda cezalandırılmalıdır. İnsan hayatı en bedelli şeydir” dedi.
Vali Synyehubov Telegram hesabından yaptığı son açıklamasında ise son 24 saatte kentin Rus ordusunun ağır füze ve top ateşine maruz kaldığını, Rus mekanize birliklerinin kentin kuzeydoğu ve kuzey kısımlarından taarruz teşebbüsünde bulunduğunu bildirdi. Tüm hücumların geri püskürtüldüğünü de kaydeden Synyehubov, Rus ordusuna ilişkin 40’tan fazla aracı da ele geçirdiklerini belirtti.
Rusya’nın baskısını artırdığı Harkiv’in belediye binasına da füze ile akın gerçekleşti. Taarruz anının imgelerinde füzenin binanın ön tarafına isabet ettiği görülüyor. Ayrıyeten Rus ordusu, Harkiv’deki bölgesel polis ofisi binasını ve Karazin Üniversitesinin bir yerleşkesini de füzelerle vurdu. Patlama sonrasında ağır duman ve alevlerin ortaya çıkması kentte yaşayanları da huzursuz etmiş durumda…
Mevzuyla ilgili açıklama yapan Ukrayna İçişleri Bakanı Anton Gerashchenk, Rusya tarafından sabah saatlerinde Harkiv’e düzenlenen ataklarda 10 kişinin hayatını kaybettiğini, 35’den fazla kişinin ise yaraladığını açıkladı.
Harkiv ve etrafında Kiev kadar çok fazla direnç gösteremeyen Ukrayna birlikleri, kent merkezinin biraz dışına gerçek çekilmiş durumda. Ruslar bu bölgede GRAD ve güdümlü seyir füzeleri kullanıyor
GÜNEYDOĞUDA UKRAYNA, RUSLARA KARŞI DİRENEMİYOR
Şu ana kadar tüm cephelere bakarsak Rusların en güçlü olduğu bölge burası… Ukrayna bilhassa Donets’in etrafı ile Kırım’ın yakınlarındaki kentlerde çok fazla direniş gösteremiyor. Bu bölgeye Kırım’dan giriş yapan Rus kuvvetleri, Ukraynalı birlikleri şu ana kadar kuzeydeki Zaporizhzhia’ya kadar püskürtmüş durumda. Bu noktada en değerli yer ise Zaporizhzhia Oblastı’nda yer alan Melitopol kenti… Ruslar kente ağır bombardımanlar sonrası, askeri birlikle giriş yaparak kenti işgal etti.
Melitopol kentinde tüm caddeler ve sokaklar Rusların denetiminde… Kentte yaşayan silahsız siviller ise Rus askeri araçlarından oluşan konvoyun önüne geçerek durdurmaya çalışıyor. Rus araçlarını elleriyle engellemeye çalışan halkın yansısı ise toplumsal medyada viral oldu.
Rus güçleri 28 Şubat’ta da Berdyansk kentini ele geçirdi. Berdyansk Belediye Lideri Alexander Svidlo yaptığı açıklamada kentin şu anda Rus denetiminde olduğunu söylerken, Rus askerlerin tüm kamu binalarının da denetimini aldığını duyurdu.
Bölgenin daha güneyinde en ise kilit yer Odessa… Kentte sıklıkla sokak çatışmaları yaşanıyor ve caddelerin çok kıymetli bir kısmı kum torbalarıyla çevrilmiş durumda. Rusların buradaki maksadı Ukrayna’nın denizle olan bağını kesmek. Ayrıyeten Rus askerleri, Ukrayna’nın Kırım’ın su muhtaçlığını karşılamak için 2014 yılında Dinyeper Irmağı’na bağlı olarak inşa ettiği Kuzey Kırım Kanalı’ndaki barajı da havaya uçurdu.
Yerleşim yerlerine Ruslar tarafından yapılan ağır bombardımanlar sonrası Ukrayna’da yaşayanlar ülkelerini terk etmeye başladı. Birleşmiş Milletler’in paylaştığı sayılara nazaran, Rusya’nın işgalinden bu yana yaklaşık yarım milyon Ukraynalı, ülkesini terk etmek zorunda kaldı.Bu insanlardan çok azı Polonya’ya giderken, öbürleri Macaristan, Moldova, Romanya ve Slovakya’ya sığındı. Ayrıyeten Romanya makamlarının açıklamalarına nazaran ülkeye giren Ukraynalıların pek birçok buradan diğer Avrupa ülkelerine gitti. Donbas bölgesinden yaklaşık 129 bin kişi de Rusya’ya göç etti.
